Карантин чекловларининг юмшатилиши ва ҳукумат томонидан иқтисодиётни қўллаб-қувватлашга қаратилган кенг кўламли чора-тадбирлар иқтисодий ўсишнинг ижобий суръатларини сақлаб қолишга имкон берди.
Ўзбекистондаги иқтисодий вазият яхшиланишда давом этмоқда, бу январь ойида корхоналар ўртасида ўтказилган сўров натижалари билан тасдиқланган бўлиб, бу ишбилармонлик муҳитининг ҳолатини баҳолаш, бу эса ўзбек ишбилармон доираларида кайфиятни акс эттиради.
Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази (Марказ) жорий йилнинг январь ойида ўз бизнесларини ривожлантириш истиқболларини қандай баҳолашларини билиш учун мамлакатимиздаги 1005 корхона билан сўров ўтказди.
Корхоналарни ўрганиш икки йўналишда олиб борилди: бизнеснинг ҳозирги ҳолатини сифатли баҳолаш ва тадбиркорларнинг кейинги 2-3 ой ичида ўз бизнесларини ривожлантириш истиқболларига бўлган умидлари.
2021 йил январь ойидаги бизнеснинг ҳозирги ҳолати кўрсаткичи 50 пунктни ташкил этди ва ўтган ойга нисбатан 17 пунктга ўсди, бу тадбиркорлар ўз бизнесининг жорий ҳолати билан боғлиқ ишбилармонлик кайфияти ўрта даражача ижобий эканлигини англатади.
Хусусан, жорий йилнинг январь ойида қишлоқ хўжалиги соҳасидаги ҳозирги ҳолат кўрсаткичи пандемия бошланганидан бери рекорд 45 поғонага кўтарилди; қурилиш соҳасида ўсиш 30 пунктни ташкил этди; шунингдек саноат соҳаси 4 пунктга ўсишни қайд этди; хизматлар 3 пунктга энг кичик ўсишни кўрсатди.
Таҳлиллар шуни кўрсатдики, сўровда қатнашган 1005 корхонадан 38 фоизи ўз бизнесининг ҳозирги ҳолатини “яхши”, 45 фоизи - “қониқарли” ва атиги 17 фоизи “ёмон” деб баҳолаган.
Респондентларнинг 42 фоизи товар / хизматларга талаб "яхшиланган", 45% - "ўзгармаган", 13% - "ёмонлашган" деб жавоб беришди. Ходимлар сони корхоналарнинг 18% - "ўсди", 74% - "ўзгармади", 8% - "камайган", деб ҳисоблашган.
Кейинги 3 ой ичида бизнесни ривожлантириш истиқболларини кутиш кўрсаткичи 89 пунктни ташкил этди ва 16 пунктга ошди, яъни тадбиркорларнинг келгуси 3 ой ичида ўз бизнесини ривожлантириш истиқболлари тўғрисида умидлари ижобийдир.
Хусусан, январь ойида қишлоқ хўжалиги соҳасидаги истиқболларни кутиш кўрсаткичлари 5 пунктга; саноат 26 пунктга; қурилиш 19 пунктда; хизматлар мос равишда 14 пунктга ўсишни кўрсатди.
Таҳлиллар шуни кўрсатдики, сўралган корхоналарнинг 79% ўз бизнесининг истиқболлари "яхшиланади" деб тахмин қилишган, 20% бу "ўзгармайди" ва фақат 1% "ёмонлашув"ни белгилашган.
73% корхоналарда товарларга / хизматларга талаб "яхшиланади" деб кутилмоқда, 25% - "ўзгармайди", 2% - талаб "ёмонлашишини" башорат қилмоқда.
Келгуси уч ой ичида корхоналарнинг ярмидан кўпи ишчилар сонини "кўпайтиришни" режалаштирмоқда (66%), респондентларнинг 33% эса ишчилар сони "ўзгармайди" ва фақат 1% "камаяди" деб жавоб беришди.
Корхоналарнинг 22% ўз товарлари / хизматлари нархларининг "ўсишини" башорат қилмоқда, 28% - нархлар "ўзгармайди", 2% - нархларнинг "пасайишини" кутмоқда, 48% - эса нархлари қандай "билмайман", деб жавоб беришган.
Ишбилармонлик муҳити кўрсаткичи кетма-кет иккинчи ойда ўртача ўсишни кўрсатмоқда ва январь ойида 17 поғонага ўсиб, 69 поғонани ташкил этди. Яъни, экспертлар мамлакатдаги ишбилармонлик муҳитининг ҳолатини "яхши" деб баҳолайдилар.
Мавжуд вазият ва тахминлар қийматлари ўртасидаги боғлиқлик иқтисодий ривожланишнинг ижобий тенденцияси яқин 3 ой давомида давом этишини англатади.
Хусусан, январь ойида 26 пунктга сезиларли ўсишни қишлоқ хўжалигидаги ишбилармонлик муҳити кўрсаткичи кўрсатди, саноатда ўсиш 14 пунктни ташкил этди, қурилиш ва хизмат кўрсатишда мос равишда 25 ва 9 пунктга ўсиш қайд этилди.
Жорий йилнинг январ ойида ишбилармонлик муҳитининг ўхшаш кўрсаткичларини баҳолаш асосий шерик мамлакатлар учун қуйидагича жойлашган: Туркия (7), Хитой (1,3) ва Жанубий Корея (-15).
Ферузбек Давлетов
Иқтисодий табқиқотлар ва ислоҳотлар маркази
жамоатчилик билан алоқалар хизмати билан биргаликда
Изоҳ қолдириш