Қашқадарё вилоятида тадбиркорликни ривожлантиришга салбий таъсир қилаётган омиллар ва тизимли камчиликлар

Қашқадарё вилоятида 2021 йил тадбиркорлик субъектлари сони 54,8 мингтани ташкил этиб, уларнинг сони йил давомида 17 фоизга ўсган.

Тадбиркорлик ривожи учун қурилиш материаллари, туризм, қишлоқ хўжалиги, маҳаллий саноат каби соҳаларда захиралар бор. Жумладан, саноатни ривожлантиришнинг пахта-тўқимачилик мева-сабзовотларни етиштириш ва қайта ишлаш, қурилиш материаллари ишлаб чиқариш йўналишларида катта имкониятлар мавжуд.

Вилоятда амалга оширилган ишлар қаторида муаммо ва камчиликлар ҳам мавжуд. Хусусан, йирик саноат салоҳиятига эга вилоятда импорт товарларининг улуши юқори даражада сақланиб қолган. Ички бозорнинг маҳаллий маҳсулотларга эҳтиёжи ўрганилмаган. Тайёр кийим-кечак, чарм ишлаб чиқарувчи корхоналар имкониятларидан самарли фойдаланиш йўлга қўйилмаган.

Талаб юқори бўлган маҳаллий маҳсулотлар билан вилоят ички бозори паст даражада таъминланган. Гипсокартон, турли хил гофрокартон, бир марталик идишлар, қоғоз пакетлар, қурилиш ва қишлоқ хўжалиги техникалари бутловчи қисмлари, тиш ювиш пастаси ва шампунь, мих маҳсулотларини ишлаб чиқарувчи тадбиркорлик субъектлари мавжуд эмас.

Қорамолчиликни ривожлантириш бўйича йирик салоҳият мавжуд бўлса-да, сут ва сут маҳсулотларининг асосий қисми бошқа вилоятлардан келтирилади.

Вилоятнинг 11 та кичик саноат зонасида етарли инфратузилма ташкил этилмаганлиги, Қамаши, Миришкор, Яккабоғ ва Китоб туманлари ҳамда Шаҳрисабз шаҳрида газ таъминоти режалаштирилмаганлиги, электр энергияси таъминотидаги узилишлар туфайли тадбиркорлик субъектлари ишини ташкил қилишда қийинчиликлар кузатилмоқда.

Хизматлар соҳасида 758 та таъмирлаш, 1 078 та ветеринария хизмати ва гўшт дўконлари, 1 214 та ҳаммом ва пойабзал тикиш (таъмирлаш) хизмати, 1 319 та кимёвий тозалаш (химчистка) ва маиший жиҳозларни таъмирлаш, 938 та сартарошхона ва гўзаллик салонлари хизматларига аҳоли ўртасида эҳтиёж бўлишига қарамасдан соҳаларга тадбиркорлик субъектлари жалб қилинмаган.

Ҳудуддаги 617 та тиббиёт муассасасининг 422 тасини (68 фоиз) хусусий клиникалар ташкил этиб, давлат-хусусий шерикчилик асосида ташкил этилган тиббиёт корхоналари мавжуд эмас.

Давлат харидлари доирасидаги савдоларда рақобатни чекловчи омиллар сақланиб қолмоқда. Жорий йилнинг ўтган даврида танлов (тендер) савдоларида 486 та ҳолатда “Рақобат тўғрисида”ги ва “Давлат харидлари тўғрисида”ги қонунлар талаблари бузилган.

2019-2021 йилларда табиий монополия субъектлари ўз мавқеини суиистеъмол қилган ҳолда 669 та тадбиркорнинг 90,2 млрд сўмлик манфаатларини чеклашга йўл қўйган.

Бундан ташқари, охирги икки йилда маҳаллий ҳокимият органлари томонидан 164 та рақобатга зид ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилинган ва ҳаракатлар амалга оширилган.

Булар Нишон тумани ҳокимлиги томонидан 31 та, Деҳқонободда 29 та, Касбида 22 та, Ғузорда 17 та, Китобда 13 та, Яккабоғ 11 та ҳолатда ҳамда вилоят қурилиш бош бошқармаси, соғлиқни сақлаш, мактабгача таълим ва маданият бошқармалари томонидан жами 10 та ҳолатда рақобатга зид қарорлар қабул қилинган.

Бугунги кунда бир қанча рақобатни ривожлантириш ва хусусий секторни жалб қилиш мумкин бўлган соҳаларда тегишли фаолият билан шуғулланиш ҳуқуқи фақатгина давлат органлари ва давлат иштирокидаги корхоналарга берилган.

Қолаверса, банк тарифларнинг номутаносиб белгиланганлиги ҳолатлари истеъмолчилар манфаатлари чекланишига олиб келмоқда. Тадбиркорлик учун ажратилган банк кредитларидан ишлаб чиқаришга йўналтирилган қисми кам.

Мажлисда Сенатнинг Бюджет ва иқтисодий ислоҳотлар масалалари қўмитасининг вилоятда аниқланган камчиликларни бартараф этиш бўйича тавсияларни назарда тутувчи тегишли қарори қабул қилинди.