30 oktyabr kuni Samarqandda gender tengligi va ko‘p tomonlama hamkorlik masalalariga bag‘ishlangan YuNESKOning 43-sessiyasi bo‘lib o‘tdi. Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi so‘nggi 8 yil ichidagi O‘zbekiston islohotlariga bag‘ishlangan tahliliy sharhni taqdim etdi. Ushbu davrda ayollarning huquq va imkoniyatlarini kengaytirish mamlakatning milliy rivojlanish strategiyasining ajralmas qismiga aylandi.
2018 yildan beri O‘zbekistonda zamonaviy gender siyosatining samarali tizimi yaratildi: muhim qonunlar qabul qilindi, Gender tenglikni ta’minlash bo‘yicha Milliy strategiya va «Ayollar daftari» tizimi joriy etildi. Ushbu tashabbuslar orqali 4,5 millionga yaqin ayollar har tomonlama qo‘llab-quvvatlandi.
Huquqiy kafolatlar mustahkamlandi, genderga yo‘naltirilgan byudjetlash tizimi joriy etildi hamda ayol-rahbarlar uchun xalqaro muloqot maydonlari tashkil etildi.
2017–2025 yillar davomida O‘zbekistonda ayollarning siyosat, davlat boshqaruvi va ilm-fan sohalaridagi roli sezilarli darajada oshdi: ularning ulushi parlamentning Qonunchilik palatasida 32 foizga, Senatda esa 27 foizga yetdi — bu ShHT doirasidagi eng yuqori ko‘rsatkich hisoblanadi. Oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan qizlar soni 11 martaga oshib, 724 ming nafarga yetdi, fan sohasida faoliyat yuritayotgan ayollar soni esa 6,2 ming nafarni tashkil etdi (bu mamlakat ilmiy kadrlarining 48 foizini tashkil etadi).
Kvotalar, foizsiz kreditlar va grantlar tizimi amal qilmoqda, bu esa 15 mingdan ortiq magistrantlarga to‘liq davlat mablag‘lari hisobiga ta’lim olish imkonini berdi.
2017–2025 yillar davomida O‘zbekistonda ayollar tadbirkorligi jadal rivojlanmoqda: ayollar biznesini qo‘llab-quvvatlash uchun 1,4 milliard AQSh dollari miqdorida mablag‘ ajratildi, “Ayollar daftari” ishtirokchilaridan 36 ming nafar ayol 30 million dollarlik imtiyozli kreditlarga ega bo‘ldi.
Ayollar rahbarligidagi korxonalarning jami mahsulot hajmi 6,5 milliard dollarga, ularning eksporti esa 450 million dollarga yetdi.
Ayol tadbirkorlar soni 7 baravar oshib, 2,1 million nafarga yetdi (umumiy band aholining 42,7 foizi), 1,8 million ayol esa o‘zini o‘zi band qilgan (bularning ulushi umumiy sonining 40 foizini tashkil etadi).
Bugungi kunda mamlakat bo‘ylab 200 ta markaz faoliyat yuritib, ayollarni mehnat bozorida talab yuqori bo‘lgan kasb va ko‘nikmalarga o‘qitmoqda, bu esa ularning daromadlari va iqtisodiy imkoniyatlarini kengaytirishga xizmat qilmoqda.
2025 yilga kelib, O‘zbekistondagi 770 mingta mikro, kichik va o‘rta korxonalarning (MMO‘K) 27 foizi ayollar tomonidan boshqarilmoqda.
Ayollar MMO‘K iqtisodiyotidagi ulushi 28,5 foizga yetgan bo‘lib, shundan 40 foizi yakka tartibdagi tadbirkorlar hissasiga, 18,3 foizi esa korporativ sektor hissasiga to‘g‘ri keladi.
Ayol tadbirkorlar tomonidan kiritilgan umumiy investitsiyalar hajmi 380 million AQSh dollarini tashkil etdi. So‘nggi 8 yil ichida moliyaviy hisobiga ega ayollar soni ikki barobar oshib, 50 foizga yetdi. Mamlakatda 56 mingdan ortiq ayol rahbar kompaniyalar faoliyatini boshqarib, milliy biznes rivojida faol ishtirok etmoqda.
O‘zbekiston gender tengligi sohasida xalqaro nufuzini mustahkamladi — mamlakat Gender tengligi va boshqaruv indeksida (GEGI) 158 davlat orasida 52-o‘rinni egalladi hamda Jahon banki reytingiga ko‘ra eng ilg‘or beshta islohotchi davlat qatoriga kirdi.
Izoh qoldirish