Monitoring natijalari shuni ko‘rsatdiki, joriy yilning 1 yanvaridan 30 apreligacha bo‘lgan davrda respublikada soliq tushumlari hajmi o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 16,8%ga oshgan.
Jumladan, Buxoro (37,0%), Farg‘ona (35,6%), Xorazm (34,6%), Samarqand (33,3%), Andijon (30,2%) viloyatlarida, Qoraqalpog‘iston Respublikasi (30,7%) va Toshkent shahrida (47,3%) soliq tushumlarining sezilarli o‘sishi qayd etildi.
Soliq tushumlarining o‘sishi iqtisodiyotdagi ijobiy o‘zgarishlar natijasida, shuningdek, soliq ma’muriyatchiligi tizimini takomillashtirish, jumladan yangi ma’muriy vositalarni joriy etish, jarayonlarni raqamlashtirish va avtomatlashtirish, tadbirkorlik faoliyatini qonuniylashtirish va soliq qonunchiligi talablariga rioya etish tartibini soddalashtirish hisobiga ta’minlandi.
Tahlil qilinayotgan davrda bojxona to‘lovlari bo‘yicha tushumlar 43,7%ga oshdi. Daromadning eng katta o‘sishi Jizzax (2,1 barobar), Xorazm (91,0%), Sirdaryo (83,3%), Buxoro (71,6%), Qashqadaryo (70,0%) va Andijon (66,7%) viloyatlarida va Toshkent shahrida (45,5%) kuzatildi.
Bojxona tushumlarining o‘sishi tashqi soliq solinadigan import hajmi va valyuta kursining oshishi, savdo aylanmasining o‘sishi, mamlakatimizda ishlab chiqarish quvvatlarining oshirishi, bojxona ma’muriyatchiligi tartib-taomillarini soddalashtirish, jarayonlarni raqamlashtirish va avtomatlashtirish, jumladan, bojxona organlari tomonidan risklarni boshqarish tizimidan keng foydalanish hisobiga ta’minlandi.
Davlat bojxona qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, yil boshidan 30 aprelga qadar tovarlar eksporti hajmi o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 21,7%ga oshgan. Tovarlar eksport hajmining sezilarli o‘sishi Qashqadaryo (69,1%), Namangan (41,1%), Farg‘ona (37,3%), Samarqand (33,8%), Sirdaryo (29,7%) viloyatlarida va Toshkent shahrida (42,8%) qayd etildi.
O‘zbekiston eksportining o‘sishi sanoat mahsulotlari, oziq-ovqat mahsulotlari, kimyo va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari eksportining o‘sish sur’atlari bilan izohlanadi.
Tovar eksportining qisqarishi Buxoro (25,8 foizga), Surxondaryo (7,0 foiz) viloyatlarida va Qoraqalpog‘iston Respublikasida (18,1 foizga) kuzatildi.
Buxoro viloyatida eksport hajmining kamayishi 2022-yilning yanvar-aprel oylarida paxta tolasi eksporti kamayganligi bilan, bu esa mahsulotlarning ichki bozorga yo‘naltirilganligi bilan bog‘liq.
Qoraqalpog‘iston Respublikasida eksport hajmining kamayishi plastmassa va undan tayyorlangan mahsulotlar, ip-kalava va farmatsevtika mahsulotlari eksportining kamayganligi bilan, shuningdek, paxta tolasi eksportining butunlay bekor qilinishi va ichki bozorga yo‘naltirilishi bilan izohlanadi.
O‘z navbatida, Surxondaryo viloyatida eksport hajmining kamayishi meva-sabzavot mahsulotlari eksportining kamayishi hamda paxta tolasi va kalavaning ichki bozorga yo‘naltirilishi bilan bog‘liq.
Tahlil qilinayotgan davrda O‘zbekiston Respublikasi tovar-xomashyo birjasida tuzilgan bitimlar hajmi 44,1%ga o‘sdi. Birjada savdo faolligining sezilarli o‘sishi Navoiy (66,6%), Xorazm (55,3%), Jizzax (50,9%), Samarqand (42,1%) viloyatlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasida (56,0%) va Toshkent shahrida (81,4%) kuzatildi.
Ushbu hududlarda tuzilgan bitimlar hajmining o‘sishi avtomobil benzini, dizel yoqilg‘isi, qora va rangli metallar, paxta tolasi, katod qoplamali mis, polietilen, ozuqabop bug‘doy, qurilish va xo‘jalik materiallari, mineral o‘g‘itlar, texnik chigitlar, shakar, spirtli ichimliklar va boshqa tovarlar savdosining ko‘payishi natijasida sodir bo‘lgan.
Shu bilan birga, Sirdaryo viloyatida 13,2 foizga qisqarish kuzatildi. Bu polipropilen, o‘simlik yog‘i, paxta tolasi, qora metall, sement, texnik chigitlar, bug‘doy, omuxta yem, sovun mahsulotlari va suyiltirilgan gaz savdosi bo‘yicha tuzilgan bitimlar soni va hajmining kamayishi bilan izohlanadi.
Bu davrda 66 330 ta yangi tadbirkorlik sub’yektlari tashkil etilib, ularning eng ko‘pi Samarqand (8 192), Farg‘ona (6 323), Toshkent (5 653), Qashqadaryo (5 592), Andijon (5 280) viloyatlarida va Toshkent shahrida (9 392) ro‘yxatga olingan.
Izoh qoldirish