Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi (Markaz) joriy yilning fevral oyida o‘z bizneslarini rivojlantirish istiqbollarini qanday baholashlarini bilish uchun mamlakatimizdagi 1700 korxona bilan so‘rov o‘tkazdi.
Korxonalarni o‘rganish ikki yo‘nalishda olib borildi: biznesning hozirgi holatini sifatli baholash va tadbirkorlarning keyingi 2-3 oy ichida o‘z bizneslarini rivojlantirish istiqbollariga bo‘lgan umidlari.
Biznesning hozirgi holati ko‘rsatkichi 60 ballni tashkil etdi, bu mamlakatdagi ishbilarmonlik muhitining holatini ijobiy deb baholaydi. Bu ko‘rsatkich inqiroz davriga - o‘tgan yilning aprel oyiga qaraganda deyarli 2 baravar yuqori.
Xususan, qishloq xo‘jaligi sohasidagi hozirgi holat ko‘rsatkichi 68 ball, xizmat ko‘rsatishda 59 ball, qurilishda 65 ball va sanoatda 52 ballni tashkil etdi.
Hududlar kesimida ishbilarmonlik muhitining yuqori ko‘rsatkichlari Namangan (67 ball), Farg‘ona (67 ball), Surxondaryo (66 ball) va Andijon (66 ball) viloyatlarida qayd etildi. Respublika bo‘yicha Navoiy viloyatida (45 ball), Qoraqalpog‘iston Respublikasida (49 ball) va Toshkentda (49 ball) o‘rtacha ko‘rsatkichdan nisbatan past bo‘ldi.
Shuni ta’kidlash kerakki, indikatorni hududlar bo‘yicha baholash birinchi marta joriy yilning fevral oyida o‘tkazildi.
Joriy yilning fevral oyidagi biznesning hozirgi holati ko‘rsatkichi. 44 ballni tashkil etdi, bu tadbirkorlarning biznesning hozirgi holatiga nisbatan ijobiy fikrlarini tavsiflaydi.
Sanoat sohasidagi tadbirkorlarning hozirgi ahvoliga nisbatan kayfiyat sezilarli darajada yaxshilandi - joriy yilning o‘tgan oyiga nisbatan 10 ballga o‘sdi, xizmat ko‘rsatish sohasida esa bu ko‘rsatkich avvalgi darajada saqlanib qoldi.
Hozirgi holat ko‘rsatkichining nisbatan yuqori ko‘rsatkichlari Buxoro (56 ball) va Sirdaryo (53 ball) viloyatlarida qayd etildi. Namangan, Jizzax va Xorazm viloyatlarida bu 51 ballga teng bo‘ldi.
Tovarlar / xizmatlarga bo‘lgan talab yaxshilanganligi to‘g‘risida xabar bergan korxonalarning nisbatan yuqori ulushi Andijon viloyatida (44%), Toshkent shahrida esa nisbatan past ulushi (25%) qayd etildi.
Ishchilar sonining ko‘payganligi to‘g‘risida ma’lum korxonalarning nisbatan yuqori ulushi Qashqadaryo viloyatida (27%), eng kami esa Toshkent shahrida (13%) qayd etildi.
Fevral oyida biznesni rivojlantirish istiqbollarini kutish ko‘rsatkichi 77 ballni tashkil etdi, bu esa tadbirkorlarning kelgusi 3 oy ichida o‘z biznesini rivojlantirish istiqbollari haqidagi umidlarini aks ettiradi.
Respondentlarning 79 foizi o‘z biznesining istiqbollari yaxshilanadi, 18 foizi o‘zgarmaydi va faqat 3 foizi yomonlashadi, deb baholashgan.
Mavjud holatdan farqli o‘laroq, eng optimistik kutishlarni qishloq xo‘jaligi (87 ball) va qurilish (85 ball) sohasidagi tadbirkorlik sub’yektlari shakllantiradi.
Hududlar kesimida kutish ko‘rsatkichining eng yuqori ko‘rsatkichlari Andijon (92 ball), Qashqadaryo (90 ball) va Farg‘ona (89 ball) viloyatlarida qayd etildi.
Tovarlar / xizmatlarga talabning yaxshilanishini kutilayotgan to‘g‘risida xabar bergan korxonalarning eng yuqori ulushi Farg‘ona (84%) va Andijon (81%) viloyatlarida qayd etildi.
Umuman olganda, mavjud vaziyat va kelajakdagi taxminlar o‘rtasidagi bog‘liqlik shuni anglatadiki, xo‘jalik yurituvchi sub’yektlarning hisob-kitoblariga ko‘ra yaqin 3 oy ichida iqtisodiy rivojlanishning ijobiy tendensiyasi davom etadi.
O‘tkazilgan so‘rov natijalari noqulay tabiiy hodisalarga qaramasdan, joriy yilda iqtisodiyotni tiklashning barqaror o‘sishidan dalolat beradi, bu esa so‘nggi to‘rt yil ichida amalga oshirilayotgan islohotlar samarasi bilan bog‘liq bo‘lib, biznes uchun qulay ishbilarmonlik muhiti va iqtisodiyotning barqarorligini ta’minlaydi.
Feruzbek Davletov, Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi
Izoh qoldirish