Joriy yilning noyabr oyida Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi (Markaz) mingdan ortiq tadbirkorlar o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rovlar asosida biznes muhitini tahlili natijalarini taqdim etdi. Hisobot sanoat sohasida indeksning eng aniq o‘sishi bilan biznes iqlimining tiklanish xususiyatini namoyish etdi.
So‘rov natijalariga ko‘ra, yig‘ma biznes muhiti ko‘rsatkichi o‘tgan oyga nisbatan 9 bandga o‘sib, 51 bandni tashkil etdi.
O‘zbekiston biznes muhiti ko‘satkichining dinamikasi
Respublikadagi joriy iqtisodiy holatni "yaxshi" deb baholagan respondentlarning ulushi o‘tgan oyga nisbatan 4 foiz bandga (f.b.) oshdi va 42 foizni tashkil etdi.
Talabga kelsak, korxonalarning 39%i so‘nggi uch oy ichida o‘z mahsulotlariga/xizmatlariga bo‘lgan talab oktyabr oyidagi 35%ga nisbatan oshganligini ma’lum qilishdi.
Tadbirkorlar o‘rtasida optimizmning 56% dan 68% gacha o‘sishi ham ijobiy belgi bo‘lib, korxonalarning o‘zgarishlarga moslashishga tayyorligiga ishonchni ko‘rsatadi.
Shu bilan birga, narxlar tushishini taxmin qilgan tadbirkorlarning ulushi 9% ni tashkil etdi, bu oktyabr oyidagi ko‘rsatkichdan biroz yuqori.
Noyabr oyida iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida biznes muhiti indeksida ijobiy tendensiya kuzatildi. Xususan, qishloq xo‘jaligiga bo‘lgan ishonch 50 dan 57 bandgacha oshmoqda. Sanoatda ishbilarmonlik muhiti 38 dan 50 bandgacha sezilarli darajada oshdi. Shu bilan birga, qurilishda 45 dan 51 bandgacha o‘rtacha o‘sish kuzatildi, xizmatlar sohasi esa 40 dan 48 bandgacha o‘sdi.
Qishloq xo‘jaligi va xizmatlarda kutilmalar eng yaxshi ko‘rsatkichda yaxshilandi, bu yuqori darajadagi optimizmni ko‘rsatdi, qurilish sektori esa kamroq kutilmalarni ko‘rsatmoqda. Shunday qilib, qishloq xo‘jaligida indeks 62 dan 67 bandgacha o‘sdi; sanoatda ishonchning oshishi - 3 bandga o‘sib, 48 bandni; qurilish 1 bandga o‘sib, 54 bandni, xizmatlar esa 7 bandga o‘sib, 57 punktni tashkil etdi.
Biznesning hozirgi holati ham yaxshilandi. Qishloq xo‘jaligida indeks keskin 10 bandga o‘sib, 48 bandni tashkil etdi. Sanoat 21 bandga o‘sib, 51 bandni qayd etdi. Qurilish 36 dan 48 bandga, xizmatlar esa 31 dan 39 bandga oshdi.
Ijobiy o‘zgarishlarga qaramay, bir qator muhim masalalar ishbilarmonlik muhitiga ta’sir ko‘rsatishda davom etmoqda. Respondentlarning 8 foizi moliyalashtirish masalasini eng dolzarb muammo sifatida ko‘rsatgan.
4 foizdan 5 foizgacha oshgan soliq ma’murchiligiga oid xavotirning ortishi ham e’tiborni talab qiladi, chunki bu tadbirkorlar duch keladigan ma’muriy to‘siqlarni ko‘rsatishi mumkin.
Elektr ta’minoti bilan bog‘liq muammolar ahamiyatining 6 foizdan 4 foizgacha kamayishi infratuzilmadagi ijobiy o‘zgarishlarni ko‘rsatishi mumkin.
Tahlil shuni ko‘rsatadiki, sanoatda elektr ta’minoti (15% dan 8% ga), soliq ma’murchiligi (7% dan 4% ga) va yuqori soliq stavkalari (7% dan 4% ga) bilan bog‘liq muammolarga duch kelayotgan tadbirkorlar salmog‘i sezilarli darajada kamaygan.
Aksincha, qishloq xo‘jaligida soliq ma’murchiligi (2% dan 7% ga) va moliyalashtirish (11% dan 13% gacha) bilan bog‘liq muammolarga duch kelgan tadbirkorlar ulushi oshdi.
Shuni ta’kidlash kerakki, qurilish sohasida moliyalashtirish bilan bog‘liq muammolar (23% dan 9% gacha) va past talab (6% dan 1% gacha) kamaydi.
Shu bilan birga, xizmatlar sohasida past talab muammolarga duch kelgan tadbirkorlarning ulushi oshdi (2% dan 4% gacha).
Biznes muhiti indeksi – bu Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi tomonidan korxonalar o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rovlar natijalari asosida ishlab chiqilgan tahliliy ko‘rsatkich. Tadqiqotda har oy mingdan ortiq tadbirkor ishtirok etadi, bu esa yuqori reprezentativ tanlovni ta’minlaydi va iqtisodiyotning hozirgi holati to‘g‘risida asosli xulosalar chiqarish imkonini beradi.
S.Zikrillayev, Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi
Tel.: (+998) 78 150-02-02 (416)
Jamoatchilik bilan aloqalar bo‘limi
Izoh qoldirish