Ўзбекистон ҳудудларининг ишбилармонлик фаоллиги барқарорликни сақлаб қолди-Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази

Ўзбекистон ҳудудларининг ишбилармонлик фаоллиги барқарорликни сақлаб қолди-Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази

Тезкор маълумотларга кўра, асосий иқтисодий кўрсаткичлар ижобий динамикани намойиш этмоқда: солиқ ва божхона даромадлари, кредитлар ҳажми ошди, товар-хомашё биржасида товар айланмаси ўсди ва янги ташкил этилган корхоналар сони кенгайди. Бу мамлакатда ишбилармонлик фаоллигининг жонланаётганидан ва барқарор иқтисодий ўсишнинг тикланаётганидан далолат беради.

Комплекс ёндашув иқтисодиётнинг турли соҳаларидаги ишбилармонлик фаоллигини минтақавий даражада таҳлил қилиш имконини беради, бу эса бизнесни ривожлантириш тенденциялари ва қонуниятларини баҳолаш, республиканинг ҳар бир минтақасида иқтисодий динамикага таъсир этувчи асосий омилларни аниқлаш имконини беради.

Натижаларга кўра, май ойида солиқ тушумлари ҳажми ижобий тенденцияни кўрсатди. Солиқ даромади 10,6%га ошди, бу тадбиркорлик фаолиятида жонланишни кўрсатмоқда.

Солиқ тушумлари таркибини ўрганишга кўра, даромад солиғи 19 фоизга ошди, бу аҳоли бандлиги ва даромадларининг ўсишини кўрсатади. Шу билан бирга, мулк солиғи 37 фоизга ошди, бундай сезиларли ўсиш янги кўчмас мулкни сотиб олиш ва уларнинг қийматини ошириш билан боғлиқ. Ер солиғи ҳам 32 фоизга ошганини кўрсатди. Ушбу сезиларли ўсиш янги ер участкаларининг иқтисодий айланмага жалб қилиниши билан боғлиқ.

Божхона тўловлари учун тушумлар деярли 19 фоизга ошди. Бундай муҳим ижобий тенденция мамлакатда ташқи иқтисодий фаолиятининг жонланаётганидан далолат беради.

Шундай қилиб, Қашқадарё ва Жиззах вилоятларида божхона тушумларининг энг катта ўсиши 2,5 бараварга кузатилди. Бухоро вилоятида ҳам сезиларли ўсиш қайд этилди – 70%; Хоразм ва Навоий вилоятлари – қарийб 40%; Самарқанд вилоятида ўртача ўсиш қайд этилди - қарийб 20%.

Божхона тушумларининг ўсиши импорт қилинадиган маҳсулотлар ҳажмининг бир қатор асосий товар позициялари бўйича ўсиши билан боғлиқ, шу жумладан электротехника ва унинг таркибий қисмлари, табиий газ, нефт маҳсулотлари, фармацевтика маҳсулотлари, металл ва металл буюмлар, техник ускуналар, шунингдек мева-сабзавот маҳсулотлари каби тоифалар бўйича ижобий динамика қайд этилди.

Товарлар экспорти йил бошидан буён ижобий динамикани намойиш этиб, ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 3,8 фоизга ўсди. Экспорт кўрсаткичларининг ўртача яхшиланиши иқтисодий фаолиятнинг босқичма-босқич тикланишини акс эттиради.

Таҳлил қилинаётган даврда тижорат банклари томонидан берилган кредитлар ҳажми ижобий динамикани кўрсатди, бу тадбиркорлик фаоллиги ошгани ҳамда корхоналар ва аҳоли учун кредит олиш имконияти кенгайганидан далолат беради.

Ўтган йилнинг шу даврига нисбатан ушбу кўрсаткич 5,7 фоизга ўсди. Тижорат банклари томонидан кредит бериш ҳажми бўйича Навоий - 19,8%, Фарғона - 11,3% ва Наманган - 5,2% вилоятлари биринчи учликка кирди.

Таҳлил қилинаётган даврда Ўзбекистон Республика товар-хомашё биржасида тузилган битимлар ҳажми 37,2 фоизга ўсди, бу биржа фаолияти жонлангани ва бозор иштирокчиларининг қизиқиши ортганидан далолат беради.

Битимлар ҳажмининг энг таъсирчан ўсиши Қорақалпоғистон Республикасида қайд этилди - икки баробардан ортиқ. Худди шундай юқори кўрсаткичлар Сирдарё ва Жиззах вилоятларида ҳам қайд этилди.

Биржа фаолияти Қашқадарё, Хоразм ва Бухоро вилоятларида ҳам ўртача 1,7 баробар кенгайгани қайд этилди. Ўртача ўсиш Андижон, Наманган, Фарғона ва Самарқанд вилоятларида кузатилди.

Ушбу ҳудудларда битимлар ҳажмининг ўсиши пахта толаси, техник уруғлар, қурилиш ва маиший материаллар, дизель ёқилғиси, бензин, буғдой ва бошқалар каби товарларни сотишни кўпайтириш ҳисобига таъминланади.

Умуман олганда, республиканинг деярли барча ҳудудларида товар биржасида битимлар ҳажмининг ўсиши кузатилди.

Таҳлил қилинаётган даврда 5,4 фоиз ўсиш билан 34 мингга яқин янги тадбиркорлик субъектлари ташкил этилгани мамлакатимизда ишбилармонлик фаоллиги жонланаётганидан, тадбиркорлик ташаббуси ўсаётганидан далолатдир.

Энг кўп янги субъектлар Тошкент шаҳрида рўйхатга олинган – деярли 7 мингта, бу республика бўйича ўртача кўрсаткичдан 2 баравар кўпдир.

Шунингдек, Самарқанд, Тошкент, Хоразм ва Фарғона вилоятларида янги тадбиркорлик субъектларини ташкил этишнинг юқори суръатлари кузатилди. Бу минтақавий ишбилармонлик муҳитини ижобий тавсифлайди ва Ўзбекистон иқтисодий ривожланишининг географик диверсификациясини акс эттиради.

Маълумот учун: Ҳудудий тадбиркорлик фаолиятининг мунтазам таҳлили Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази томонидан ҳудудларнинг иқтисодий ривожланишини баҳолаш мақсадида ҳисоблаб чиқилади ва мамлакат иқтисодиётининг мутаносиб ривожланишига хизмат қилувчи муҳим восита ҳисобланади.

Султонмурод Озодов
Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази


Мақолани улашинг

Ўхшаш янгиликлар