2021 йилнинг 22 декабридан бошлаб янги кўринишдаги номинал қиймати 50 минг сўм ва 100 минг сўм бўлган банкнот шаклида пул белгиларини муомалага чиқарилиши тўғрисида қарор қабул қилинди. Бу ҳақда Марказий банк матбуот хизмати хабар берди.
Мазкур банкнотлар мавзуси (тематикаси) «Буюк Ипак йўли» ҳамда мамлакат ҳудудидаги Сурхондарё ва Хоразм вилоятларининг қадимий тарихига бағишланган.
Банкнотлар ҳимояланган қоғозда чоп этилган бўлиб, олд ва орқа томонлари махсус лак билан қопланган.
Ўлчами 147×69 мм бўлган 50 минг сўмлик банкнотанинг олд томони чап қисмида Сурхондарё вилоятида жойлашган XI-XII асрларга тегишли «ABU ISO TERMIZIY MAQBARASI» меъморий ёдгорлиги тасвирланган. Олд ва орқа томонларининг асосий ранги — бинафшаранг бўлиб, бошқа ранглар билан уйғунлашган. Ушбу банкнотанинг орқа томонида милоддан аввалги III-I асрларга тегишли бўлган Сурхондарё вилояти ҳудудидаги қадимий ёдгорлик — «FAYOZTEPA ARXEOLOGIYA YODGORLIGI» тасвирланган. Марказий қисмида тинчлик рамзи бўлган «учаётган кабутар» тасвирида замонавий «Spark live» махсус ҳимоя элементи қўлланилган бўлиб, турли қияликда тасвирда ранг ўзгариши ва силжиш эффектини ҳосил қилади.
Юқори қисмининг чап тарафида «50000» рақами тўқ қизил рангда, юқори қисм марказида «O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI MARKAZIY BANKI» матни ярми кўк рангда ва ярми тўқ қизил рангда ҳамда юқори ўнг бурчакдаги Ўзбекистон Республикасининг Герби тўқ қизил рангда жойлашган.
Ўнг ва чап томони чеккасида жойлашган кўк рангдаги махсус элемент кўриш қобилияти паст бўлган инсонлар учун мўлжалланган бўлиб, бўёқнинг бўртмалик хусусияти ҳисобига банкнотнинг қийматини аниқлаш имконини беради.
Банкнотнинг қуйи қисмида нақшинкор тасвир фонида «латент» (яширин) тасвир «UZ» кўринишида берилган бўлиб, у ёруғлик манбаига нисбатан маълум қияликда кўриниш хусусиятига эга.
Қуйи қисмининг чап томонида банкнот қийматини акс эттирувчи «ELLIK MING SO‘M» ёзуви ва «O‘ZBEKISTON SO‘MI RESPUBLIKA HUDUDIDA HAMMA TO‘LOVLAR UCHUN O‘Z QIYMATI BO‘YICHA QABUL QILINISHI SHART» матни жойлашган.
Юқоридаги тасвирлар металлограф босма усулида бажарилган бўлиб, бармоқ учи билан сийпалаганда буёқнинг бўртмалигини сезиш мумкин.
Банкнот ўнг қисмидаги оч фонда нусха кўчиришга қарши ҳар хил диаметрдаги халқалар жойлашган бўлиб, нусха кўчирилганда тасвирлардаги аниқлик йўқолади.
Юқори қисмидаги Ўзбекистон харитаси чизмасида оч чизиқлар билан «Буюк Ипак йўли» карвон йўллари йўналиши кўрсатилган.
Юқори чап қисмида Сурхондарё вилояти Сополлитепа археология ёдгорлиги топилмаси бўлган «нақшинкор тамға» тасвири регистр вазифасини бажарган ҳолда, «олд» ва «орқа» томонларини бир-бири билан мос тушириш учун хизмат қилади. Ёруғликка қаратилганда оқ қисми банкнотнинг орқа томонидаги рангли элементлар билан қўшилиб тўлиқ тасвир ҳосил бўлади.
Банкнотнинг рақами лотин алифбосидаги икки ҳарфли серия ва етти хонали сондан ташкил топган бўлиб, ўнг қисмида горизонтал ва чап қисмида вертикал кўринишда босилган.
Ўнг қисмида Сурхондарё вилояти Сополлитепа археология ёдгорлиги топилмаси бўлган милоддан аввалги XVII-XV асрларга тегишли 2 хил кўринишдаги сопол идишлар тасвири акс эттирилган.
Юқори чап қисмида «O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI MARKAZIY BANKI» матни ва банкнот муомалага чиқарилган йил «2021» чоп этилган.
Банкнотнинг пастки қисми чап ва ўнг бурчакларида банкнот номинал қиймати «50000» рақами оқ рангда бир чизиқда ҳамда юқори ўнг бурчакда «ELLIK MING SO‘M» ёзуви туширилган.
Пастки қисмида «O‘ZBEKISTON SO‘MINI QALBAKILASHTIRISH QONUNGA MUVOFIQ TA’QIB QILINADI» матни огоҳлантирувчи ёзув сифатида қайд этилган.
Ўлчами 152×69 мм бўлган ушбу банкнотанинг олд томони чап қисмида Хоразм вилоятининг Хива шаҳрида жойлашган «ICHAN QAL`A» тарихий музейи тасвирланган. Банкнот орқа томонида III-IV асрларга тегишли бўлган қадимий Хоразм давлатининг пойтахти вазифасини бажарган қалъа — «ANGKAQAL`A ARXEOLOGIYA YODGORLIGI» тасвирланган.
Юқори қисмининг чап тарафида «100000» рақами, юқори қисм марказидаги «O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI MARKAZIY BANKI» матни жигаррангда ҳамда юқори ўнг бурчакдаги Ўзбекистон Герби яшил рангда жойлашган.
Ўнг ва чап томони чеккасида жойлашган жигаррангдаги махсус элемент кўриш қобилияти паст бўлган инсонлар учун мўлжалланган бўлиб, бўёқнинг бўртмалик хусусияти ҳисобига банкнотнинг қийматини аниқлаш имконини беради.
Банкнотнинг қуйи қисмида нақшинкор тасвир фонида «латент» (яширин) тасвир «UZ» кўринишида берилган бўлиб, у ёруғлик манбаига нисбатан маълум қияликда кўриниш хусусиятига эга.
Қуйи қисмининг чап томонида банкнот қийматини акс эттирувчи «BIR YUZ MING SO‘M» ёзуви ва «O‘ZBEKISTON SO‘MI RESPUBLIKA HUDUDIDA HAMMA TO‘LOVLAR UCHUN O‘Z QIYMATI BO‘YICHA QABUL QILINISHI SHART» матни жойлашган.
Юқоридаги тасвирлар металлограф босма усулида бажарилган бўлиб, бармоқ учи билан сийпалаганда буёқнинг бўртмалигини сезиш мумкин.
Банкнот ўнг қисмидаги оч фонда нусха кўчиришга қарши ҳар хил диаметрдаги халқалар жойлашган бўлиб, нусха кўчирилганда тасвирлардаги аниқлик йўқолади.
Юқори қисмидаги Ўзбекистон харитаси чизмасида оч чизиқлар билан «Буюк Ипак йўли» карвон йўллари йўналиши кўрсатилган.
Юқори чап қисмида «ICHAN QAL`A» тарихий музейи марказида жойлашган минора тасвири регистр вазифасини бажарган ҳолда, «олд» ва «орқа» томонларини бир-бири билан мос тушириш учун хизмат қилади. Ёруғликка қаратилганда оқ қисми банкнотнинг орқа томонидаги рангли элементлар билан қўшилиб тўлиқ тасвир ҳосил бўлади.
Банкнотнинг рақами лотин алифбосидаги икки ҳарфли серия ва етти хонали сондан ташкил топган бўлиб, ўнг қисмида горизонтал ҳолатда қизил рангда ва чап қисмида вертикал ҳолатда қора рангда босилган.
Марказий қисмида «қиррали нақш» тасвирида замонавий «Spark live» махсус ҳимоя элементи қўлланилган бўлиб, турли қияликда тасвирда ранг ўзгариши ва силжиш эффектини ҳосил қилади.
Ўнг қисмида Хоразм вилояти археология ёдгорлиги топилмаси бўлган Х асрга тегишли сопол идиш ва милоддан аввалги I асрга тегишли кумуш танга тасвири акс эттирилган.
Юқори чап қисмида «O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI MARKAZIY BANKI» матни ва банкнот муомалага чиқарилган йил «2021» чоп этилган.
Банкнотнинг пастки қисми чап ва ўнг бурчакларида банкнот номинал қиймати «100000» рақами оқ рангда бир чизиқда ҳамда юқори ўнг бурчакда «BIR YUZ MING SO‘M» ёзуви туширилган.
Пастки қисмида «O‘ZBEKISTON SO‘MINI QALBAKILASHTIRISH QONUNGA MUVOFIQ TA’QIB QILINADI» матни огоҳлантирувчи ёзув сифатида қайд этилган.
Банкнотлар ҳимояланган қоғозда чоп этилган бўлиб, олд ва орқа томонлари махсус лак билан қопланган.
Марказий банкнинг қайд этишича, муомалага чиқарилаётган янги кўринишдаги пул белгилари бугунги кунда муомалада бўлган 2017 йил намунасидаги 50 минг сўмлик ва 2019 йил намунасидаги 100 минг сўмлик банкнотлар билан бир қаторда (параллел равишда) муомалада бўлади. Бунда, 2017 йил ва 2019 йил намунасидаги 50 минг сўмлик ва 100 минг сўмлик банкнотлар ҳам тўлов қобилиятини йўқотмайди.
Шунингдек, янги кўринишдаги пул белгилари айни пайтда муомалада бўлган пул белгилари ва тангалар билан бир қаторда, барча хўжалик юритувчи субъектлар ва аҳоли томонидан ўз қиймати бўйича барча турдаги тўловлар учун ҳеч қандай чекловларсиз қабул қилиниши шарт.
Изоҳ қолдириш