Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази (Марказ) томонидан ўтказилган сўров натижаларига кўра, 2022 йил декабрь ойида ишбилармонлик муҳитининг йиғма кўрсаткичи 4 пунктга ошди ва 57 пунктни ташкил этди, бу мамлакатдаги ишбилармонлик муҳитининг ҳолатини ижобий деб баҳолайди.
Маълумот учун: Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази ҳар ой мамлакат бўйлаб иқтисодиётнинг турли соҳаларини ифодаловчи 1000 нафар тадбиркор ўртасида сўров ўтказади.
Ишбилармонлик муҳитининг йиғма индекси жорий ҳолат ва кутиш кўрсаткичлари қийматлари асосида шакллантирилади. Улар, ўз навбатида, бизнесни бошлаш учун мавжуд тўсиқлар ҳақида ташвишланиш даражасини кўрсатади.
Декабр ойида қурилиш ва саноат тармоқларидаги кўрсаткичлар динамикаси йиғма индекснинг ўсишига сезиларли таъсир кўрсатди. Қишлоқ хўжалиги ва хизмат кўрсатиш соҳасида ҳам яхшиланишлар кузатилди.
Респондентларнинг 43 фоизи ўз бизнесининг ҳозирги ҳолатини "яхши" деб баҳолаган бўлса, "ёмон" деб қайд этганларнинг улуши 11%ни ташкил қилган. Корхоналарнинг 20 фоизи ишчилар сонини кўпайтирди ва тадбиркорларнинг 40 фоизи товарлар/хизматларга талабнинг ошишини қайд этди.
Ишбилармонлик муҳити индикаторининг динамикаси
Декабрь ойида ишбилармонлик муҳитининг жорий ҳолати индикаторининг қиймати ўзгаришсиз қолди. Шунга қарамай, қурилиш соҳасида кўтарилиш кузатилди.
Кейинги 3 ой ичида бизнесни ривожлантириш истиқболларини кутиш кўрсаткичи 67 балл билан юқори даражада қолмоқда, бу қишлоқ хўжалиги соҳасида - 80 балл ва қурилиш соҳасида - 81 балл юқори оптимизм билан тасдиқланади.
Кейинги 3 ой ичида бизнеснинг умумий ҳолати яхшиланишини кутаётган тадбиркорларнинг улуши 75%ни ташкил этди, 64%и товар ва хизматларга талабнинг янада ошишини кутмоқда, яна 64%и ходимлар сонини кўпайтиришни режалаштирмоқда. 24% тадбиркорлар кейинги 3 ой ичида ўз товарлари/хизматлари нархларининг ошишини кутмоқдалар.
Умуман олганда, мавжуд вазият кўрсаткичлари ва тахминлар ўртасидаги боғлиқлик иқтисодий ривожланишдаги ижобий тенденция кейинги 3 ой ичида давом этишини англатади.
2022 йил декабрь ойида йиғма индикаторнинг ўсиши қисман мавсумийдир. Шунга ўхшаш тенденция 2020 ва 2021 йил ноябрдан декабргача, 2022 йилда бўлгани каби 11 баллни ташкил этди.
Бошқа томондан, бизнес юритишдаги турли тўсиқларнинг камайиши ҳам кўрсаткичларни яхшилаш омили бўлиши мумкин. Шундай қилиб, масалан, ҳар қандай тўсиқлар йўқлигини қайд этган респондентларнинг улуши 2%га ошди.
Бизнес юритиш қулайлигини таъкидлаган тадбиркорларнинг энг катта улуши хизмат кўрсатиш соҳасида 7 фоизга ошгани қайд этилди. Аксинча, қурилиш, қишлоқ хўжалиги ва саноат соҳаларида тўсиқлар тез-тез учраб туради.
Умуман олганда, республикада тадбиркорлар ер участкаларига кириш ва солиқ маъмуриятчилиги ҳақида камроқ ташвишлана бошладилар. Саноат соҳасида солиқ маъмурияти билан боғлиқ муаммолар сезиларли даражада камайди.
Қишлоқ хўжалигида ижобий динамика сув ва электр таъминотига киришни осонлаштириш билан тавсифланади, хусусан, уларни тўсиқ сифатида қайд этган респондентларнинг улуши 4 фоизга камайди. Қишлоқ хўжалиги, шунингдек, бошқа соҳалар орасида энг юқори оптимизм билан ажралиб туради, респондентларнинг 82 фоизи келгуси 3 ой ичида яхшиланишни кутмоқда.
Қурилиш соҳасида ер участкаларидан фойдаланиш билан боғлиқ муаммолар 10 фоизга камайди. Шу билан бирга, секторнинг молиялаштиришга бўлган эҳтиёжи бошқа соҳаларга нисбатан анча юқори бўлиб қолмоқда.
Хизмат кўрсатиш соҳасида тадбиркорлар ердан фойдаланиш, солиқ маъмурияти ва юқори солиқ ставкалари билан боғлиқ муаммолар ҳақида камроқ ташвишланмоқдалар.
Ферузбек Давлетов, Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази
Тел.: (+998) 78 150-02-02 (416)
Жамоатчилик билан алоқалар бўлими
Тел.: (+998) 78 150-32-20 (417)
Изоҳ қолдириш