Ўзбекистон «Бизнес юритиш 2020» рейтингида кўтарилди

Жаҳон банкининг «Бизнес юритиш 2020» йиллик ҳисоботида Ўзбекистон 7 поғона юқорига кўтарилиб, ишбилармонлик муҳитини яхшилашда энг юқори кўрсаткичга эришган 20 мамлакат қаторига кирди.

Жаҳон банкининг «Бизнес юритиш 2020» (Doing Business 2020) йиллик рейтингида Ўзбекистон 2019 йил якунлари бўйича 100 балдан 69,9 балл тўплаб, 190 мамлакат орасида 69-ўринни эгаллади. Ўтган йилги рейтингга нисбатан мамлакат 76-ўриндан 7-ўринга кўтарилди.

Жаҳон банкининг Тошкентдаги ваколатхонаси матбуот хизматига кўра, Европа ва Марказий Осиё минтақасидаги бошқа тўртта давлат, шу жумладан Тожикистон, Озарбайжон, Қирғизистон ва Косово билан биргаликда Ўзбекистон ишбилармонлик муҳитини яхшилашда энг катта ютуқларга эришган 20 мамлакат қаторидан ўрин эгаллади.

Жаҳон банки экспертларининг фикрига кўра, Ўзбекистонда ишбилармонлик муҳитини яхшилашдаги асосий ислоҳотлар қуйидагилар:

• энг муҳим корпоратив қарорларда акциядорлар ҳуқуқлари ва ролини кенгайтириш, мулкчилик ва бошқарув тузилмаларини аниқлаштириш, шунингдек корпоратив шаффофликни ошириш орқали миноритар инвесторлар ҳимоясини кучайтириш;
• ижтимоий инфратузилмани ривожлантириш солиқларини даромад солиғи билан бирлаштириш орқали солиққа тортишни соддалаштириш;
• хавфга асосланган божхона назорати механизмини жорий этиш орқали халқаро савдони соддалаштириш, шунингдек, импорт ҳужжатларига талабларни енгиллаштириш;
• ихтиёрий медиация тўғрисидаги қонунни қабул қилиш орқали шартномалар ижросини соддалаштириш, шунингдек, тарафларни низоларни медиация орқали ҳал қилишга ундаш учун молиявий рағбатлар яратиш.

«Бизнес юритиш» ҳисоботида 190 мамлакатдаги вазиятни таҳлил қилиш асосида 10 та соҳадаги қонунчиликдаги ўзгаришлар қайд этилган. У 2019 йил 1 майда тугаган 12 ойлик давр учун ўзгаришларни баҳолайди.

Ҳисобот мамлакатда бизнес юритиш қулайлигини баҳоловчи қуйидаги кўрсаткичларни таҳлил қилади: 1) корхоналар (бизнес) ташкил этиш, 2) қурилиш учун рухсат олиш, 3) электр таъминоти тизимига уланиш, 4) мулкни рўйхатга олиш, 5) кредит олиш, 6) миноритар инвесторларни ҳимоя қилиш; 7) солиқ солиш, 8) халқаро савдо, 9) шартномаларнинг бажарилиши ва 10) тўловга қодир бўлмаслик. Ходимларни ёллаш баҳолашдаги яна бир қўшимча кўрсаткич, аммо бу йилги рейтингга киритилмади.

Ўзбекистон «Тўловга лаёқатсизликни ҳал қилиш» индикаторидан ташқари рейтингнинг деярли барча кўрсаткичлари бўйича кўрсаткичларни яхшилади:

• Корхоналарни рўйхатдан ўтказиш — 96,2 балл, + 0,2% (глобал рейтингда 8-ўрин);
• Қурилиш учун рухсатномаларни олиш — 61,7, + 0,3% (132-чи);
• Электр таъминоти тизимига уланиш — 86,9, + 0.9% (36-чи);
• Мулкни рўйхатга олиш — 67,9, + 0,9% (72-чи);
• Кредит олиш — 65, ўзгаришсиз (67-чи);
• Миноритар инвесторларини ҳимоя қилиш — 70, + 8% (37-чи);
• Солиққа тортиш — 77,5%, + 0,6% (69-чи);
• Халқаро савдо — 58,2, + 8,4% (152-чи);
• Шартномаларнинг бажарилишини таъминлаш — 71,9, + 3,7% (22-чи);
• Тўлов қобилиятсизлигига рухсат бериш — 43,5, -1,7% (100-чи).

Бу йил бизнес юритиш қулайлиги бўйича етакчи ўнликка Янги Зеландия, Сингапур, Гонконг (Хитой), Дания, Корея Республикаси, АҚШ, Грузия, Буюк Британия, Норвегия ва Швеция кирди. Одатда рейтинг етакчилари рўйхатдан ўтказиш ва мулкни топширишда онлайн жараёнларга, шунингдек, солиқ декларацияларини топшириш учун электрон платформаларга эга бўлади.

«Қулай ишбилармонлик муҳити қашшоқлик даражасининг пастлиги билан боғлиқ бўлиб, норматив тартибга солиш самарадорлигининг яхшиланиши эса тадбиркорликни, стартапларни, инновацияларни ривожлантиришга, шунингдек, кредит ва инвестицияларни жалб қилишга олиб келиши мумкин», — деб таъкидлайди Жаҳон банки.