Ўзбекистон Республикаси ҳудудларида ишбилармонлик фаоллиги таҳлили ҳар ойда Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази томонидан тезкор маълумотлар асосида (республиканинг барча соҳалари бўйича ўтказилган мониторинг, Давлат божхона қўмитаси, ДСҚ, МБ ва ЎзРХТБ) ҳисоблаб чиқилади.
Ўзбекистон Республикаси ҳудудларида ишбилармонлик фаоллиги таҳлили ҳар ойда Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази томонидан тезкор маълумотлар асосида (республиканинг барча соҳалари бўйича ўтказилган мониторинг, Давлат божхона қўмитаси, ДСҚ, МБ ва ЎзРХТБ) ҳисоблаб чиқилади.
Мониторинг натижалари шуни кўрсатдики, жорий йилнинг август ойида республика солиқ тушумлари ҳажми ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 5,8%га ошди. Солиқ тушумларининг сезиларли ўсиши Жиззах (41,5%), Тошкент (25,7%), Сирдарё (21,7%), Навоий (20,4%) вилоятларида ҳамда Қорақалпоғистон Республикаси (11,5%) ва Тошкент шаҳрида (18,0%) қайд этилди.
Солиқ тушумлари манбалари бўйича даромад солиғи 23%га, мол - мулк солиғи - 29%га ва ер солиғи-19%га ошди.
Энг паст солиқ тушумлари Хоразм (6,4%), Қашқадарё (8,4%) вилоятларида қайд этилди.
Таҳлил қилинаётган давр учун божхона тўловлари бўйича тушумлар 20,4%га ошди. Божхона тушумларининг энг катта ўсиши Жиззах (80,0%), Самарқанд (32,2%), Андижон (30,3%), Тошкент (25,4%), Сурхондарё (24,1%) вилоятларида ва Тошкент шаҳрида (27,8%) кузатилди.
Божхона даромадларининг ўсиши асосан маҳсулот турлари, шу жумладан транспорт ускуналари ва бутловчи қисмлари, техник жиҳозлар, электротехника ва бутловчи қисмлари, нефт ва нефт маҳсулотлари ҳамда озиқ-овқат маҳсулотлари бўйича ўтган йилнинг шу даврига нисбатан импортнинг қарийб 29,6%га ошгани билан боғлиқ.
Экспортнинг энг катта ўсиши Хоразм (25,2%), Сирдарё (22,5%), Сурхондарё (15,0%) ва Қашқадарё (14,2%) вилоятларида кузатилди.
Ўзбекистон экспортининг ўсиши кимёвий моддалар, саноат товарлари, агросаноат маҳсулотлари ва озиқ-овқат маҳсулотлари экспортининг ўсиш суръатлари билан изоҳланади.
Шу билан бирга, август ойида товарларни экспорт қилиш ҳажми йил бошидан бери 5,6%га камайди.
Республиканинг бир қатор ҳудудларида экспортнинг камайиши ип-калава, минерал ўғитлар ва трикотаж маҳсулотлари экспортининг қисқариши билан боғлиқ; Тошкент вилоятида металл ва ундан тайёрланган маҳсулотлар, ип-калава, озиқ-овқат маҳсулотлари экспортининг камайиши; Жиззах вилоятида мева-сабзавот, озиқ-овқат маҳсулотлари; Наманган вилоятида ип-калава ва трикотаж маҳсулотлари, Қорақалпоғистонда пластмасса ва улардан тайёрланган буюмлар ҳамда ип-калава маҳсулотлари; Тошкентда табиий газ, металлар ва улардан тайёрланган буюмлар.
Тижорат банклари томонидан берилган кредитлар ҳажми 13,8%га ўсди. Кредитлар беришда сезиларли ўсиш Сирдарё (45,1%), Жиззах (27,2%), Хоразм (20,47%), Навоий (18,9%), Қашқадарё (18,3%) вилоятларида ва Тошкент шаҳрида (26,9%) қайд этилди.
Таҳлил қилинаётган даврда Ўзбекистон Республика товар-хомашё биржасида тузилган битимлар ҳажми 4,4%га камайди. Шу билан бирга, биржа фаолиятининг ўсиши Сирдарё (9,8%) ва Андижон (5,8%) вилоятларида, Қорақалпоғистон Республикасида (9,2) ва Тошкент шаҳрида (3,1%) қайд этилди.
Ушбу ҳудудларда битимлар ҳажмининг ўсиши қурилиш ва хўжалик материаллари, дизел ёқилғиси, пахта толаси, автомобил бензини, буғдой, минерал ўғитлар, техник буғдой уни, уруғлар, суюлтирилган газ, шакар, қора ва рангли металларни прокатлаш, полиэтилен ва бошқалар каби товарларни сотишни кўпайтириш ҳисобига таъминланади.
Таҳлил қилинган даврда 59 625 та янги хўжалик юритувчи субъект ташкил этилди, уларнинг энг кўп сони Фарғона (5 575), Самарқанд (5 458), Тошкент (4 783), Қашқадарё (4 324), Хоразм (4 321) вилоятларида ҳамда Қорақалпоғистон Республикаси (4 400) ва Тошкент шаҳарида (11 499) рўйхатга олинган.
Шарофиддин Шамсиддинов
Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази
Изоҳ қолдириш