Sammit kun tartibiga ShHT doirasidagi hamkorlikni yanada rivojlantirish va tashkilot faoliyatini takomillashtirishning dolzarb masalalari, shuningdek, xalqaro va mintaqaviy hamkorlikning muhim jihatlari kiritiladi.

Yig‘ilish yakunida Ostona deklaratsiyasi va iqtisodiyot, xavfsizlik, ekologiya, energetika, turizm va boshqa ko‘plab sohalarda hamkorlikni kengaytirish bo‘yicha hujjatlar to‘plami qabul qilinishi rejalashtirilgan.

Savdo-iqtisodiy hamkorlik

ShHT mamlakatlari, xususan, Rossiya, Xitoy va Markaziy Osiyo mamlakatlari O‘zbekistonning asosiy savdo-iqtisodiy hamkorlari qatoriga kiradi.

2017-2023 yillar davomida O‘zbekistonning ShHT mamlakatlari bilan tovar ayirboshlash hajmi 2,5 barobar, eksport hajmi 1,5 barobar, import hajmi 3,3 barobar oshdi. Shu bilan birga, ShHT mamlakatlari bilan tovar ayirboshlashning mamlakat tashqi savdo aylanmasidagi ulushi ham 47,2 foizdan 50,1 foizga oshdi.

2023 yilda ShHT mamlakatlari O‘zbekiston tashqi savdo aylanmasining 50,1 foizini (31,36 milliard dollar), eksport umumiy hajmining 36,6 foizini (8,94 milliard dollar) va importning 58,8 foizini (22,43 milliard dollar) tashkil etdi.

Boshqa mamlakatlarga yetkazib beriladigan eksportning umumiy hajmida oltinni (2023 yilda 8,15 milliard dollar) hisobga olmaganda, ShHT mamlakatlarining O‘zbekiston eksportining umumiy hajmidagi ulushi 55 foizni tashkil etadi.

2023 yilda 2022 yilga nisbatan O‘zbekistonning ShHT mamlakatlari bilan tovar aylanmasi 18,5 foizga o‘sib, 31 362,0 million dollarni tashkil etdi, eksport 1,3 foizga kamayib, 8 936,3 million dollarni tashkil etdi, import 28,9 foizga o‘sib, 22 425,6 million dollarni tashkil etdi.

2023 yilda ShHT mamlakatlari bilan O‘zbekiston tashqi savdosidagi eng katta ulush:

• tovar aylanmasida: Xitoy $13 722,0 mln (43,8%), Rossiya $9 883,8 mln (31,5%), Qozog‘iston $4 398,9 mln (14,0%);
• eksportda: Rossiya $3 151,1 mln (37,0%), Xitoy $2 461,9 mln (27,5%), Qozog‘iston $1 372,5 mln (15,4%), Qirg‘iziston $631,5 mln (7,1%), Tojikiston $605,0 mln (6,8%);
• importda: Xitoy $11 260,1 mln (50,2%), Rossiya $6 576,1 mln (29,3%), Qozog‘iston $3 026,4 mln (13,5%).

Shuni ta’kidlash kerakki, ShHT mamlakatlari bozorlari O‘zbekistonning tayyor eksport mahsulotlarining asosiy iste’molchilari hisoblanadi.

Masalan, O‘zbekiston eksport qilayotgan barcha meva-sabzavot va boshqa oziq-ovqat mahsulotlari, elektrotexnika tovarlari, shuningdek, to‘qimachilik va avtomobilsozlik mahsulotlarining qariyb 80-90 foizi ShHT mamlakatlariga yetkazib berilmoqda.

O‘z navbatida, O‘zbekiston ShHTga a’zo davlatlardan ishlab chiqarish korxonalari faoliyati, shuningdek, ichki bozorda iste’mol talabini qondirish uchun zarur bo‘lgan iqtisodiyotni rivojlantirish uchun muhim mahsulot va xom ashyolarni import qiladi.

Xususan, metall mahsulotlari, yog‘och va neft mahsulotlarining asosiy hajmi ShHT mamlakatlaridan keladi. Bundan tashqari, import qilinadigan mashina va uskunalarning 50% dan ortig‘i, shu jumladan tayyor mahsulot ishlab chiqarish uchun butlovchi qismlar ShHT mamlakatlaridan keladi.

ShHT mamlakatlari O‘zbekistonning oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi (oziq-ovqat mahsulotlarining umumiy importining qariyb 70 foizi ShHT mamlakatlariga to‘g‘ri keladi, xususan, o‘simlik yog‘i va don mahsulotlarining asosiy hajmi Rossiya va Qozog‘istondan yetkazib beriladi).

Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi

Jamoatchilik bilan aloqalar bo‘limi