Саммит кун тартибига ШҲТ доирасидаги ҳамкорликни янада ривожлантириш ва ташкилот фаолиятини такомиллаштиришнинг долзарб масалалари, шунингдек, халқаро ва минтақавий ҳамкорликнинг муҳим жиҳатлари киритилади.

Йиғилиш якунида Остона декларацияси ва иқтисодиёт, хавфсизлик, экология, энергетика, туризм ва бошқа кўплаб соҳаларда ҳамкорликни кенгайтириш бўйича ҳужжатлар тўплами қабул қилиниши режалаштирилган.

Савдо-иқтисодий ҳамкорлик

ШҲТ мамлакатлари, хусусан, Россия, Хитой ва Марказий Осиё мамлакатлари Ўзбекистоннинг асосий савдо-иқтисодий ҳамкорлари қаторига киради.

2017-2023 йиллар давомида Ўзбекистоннинг ШҲТ мамлакатлари билан товар айирбошлаш ҳажми 2,5 баробар, экспорт ҳажми 1,5 баробар, импорт ҳажми 3,3 баробар ошди. Шу билан бирга, ШҲТ мамлакатлари билан товар айирбошлашнинг мамлакат ташқи савдо айланмасидаги улуши ҳам 47,2 фоиздан 50,1 фоизга ошди.

2023 йилда ШҲТ мамлакатлари Ўзбекистон ташқи савдо айланмасининг 50,1 фоизини (31,36 миллиард доллар), экспорт умумий ҳажмининг 36,6 фоизини (8,94 миллиард доллар) ва импортнинг 58,8 фоизини (22,43 миллиард доллар) ташкил этди.

Бошқа мамлакатларга етказиб бериладиган экспортнинг умумий ҳажмида олтинни (2023 йилда 8,15 миллиард доллар) ҳисобга олмаганда, ШҲТ мамлакатларининг Ўзбекистон экспортининг умумий ҳажмидаги улуши 55 фоизни ташкил этади.

2023 йилда 2022 йилга нисбатан Ўзбекистоннинг ШҲТ мамлакатлари билан товар айланмаси 18,5 фоизга ўсиб, 31 362,0 миллион долларни ташкил этди, экспорт 1,3 фоизга камайиб, 8 936,3 миллион долларни ташкил этди, импорт 28,9 фоизга ўсиб, 22 425,6 миллион долларни ташкил этди.

2023 йилда ШҲТ мамлакатлари билан Ўзбекистон ташқи савдосидаги энг катта улуш:

• товар айланмасида: Хитой $13 722,0 млн (43,8%), Россия $9 883,8 млн (31,5%), Қозоғистон $4 398,9 млн (14,0%);
• экспортда: Россия $3 151,1 млн (37,0%), Хитой $2 461,9 млн (27,5%), Қозоғистон $1 372,5 млн (15,4%), Қирғизистон $631,5 млн (7,1%), Тожикистон $605,0 млн (6,8%);
• импортда: Хитой $11 260,1 млн (50,2%), Россия $6 576,1 млн (29,3%), Қозоғистон $3 026,4 млн (13,5%).

Шуни таъкидлаш керакки, ШҲТ мамлакатлари бозорлари Ўзбекистоннинг тайёр экспорт маҳсулотларининг асосий истеъмолчилари ҳисобланади.

Масалан, Ўзбекистон экспорт қилаётган барча мева-сабзавот ва бошқа озиқ-овқат маҳсулотлари, электротехника товарлари, шунингдек, тўқимачилик ва автомобилсозлик маҳсулотларининг қарийб 80-90 фоизи ШҲТ мамлакатларига етказиб берилмоқда.

Ўз навбатида, Ўзбекистон ШҲТга аъзо давлатлардан ишлаб чиқариш корхоналари фаолияти, шунингдек, ички бозорда истеъмол талабини қондириш учун зарур бўлган иқтисодиётни ривожлантириш учун муҳим маҳсулот ва хом ашёларни импорт қилади.

Хусусан, металл маҳсулотлари, ёғоч ва нефт маҳсулотларининг асосий ҳажми ШҲТ мамлакатларидан келади. Бундан ташқари, импорт қилинадиган машина ва ускуналарнинг 50% дан ортиғи, шу жумладан тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш учун бутловчи қисмлар ШҲТ мамлакатларидан келади.

ШҲТ мамлакатлари Ўзбекистоннинг озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлашда муҳим рол ўйнайди (озиқ-овқат маҳсулотларининг умумий импортининг қарийб 70 фоизи ШҲТ мамлакатларига тўғри келади, хусусан, ўсимлик ёғи ва дон маҳсулотларининг асосий ҳажми Россия ва Қозоғистондан етказиб берилади).

Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази

Жамоатчилик билан алоқалар бўлими