O‘zbekiston va Singapur: o‘zaro manfaatli hamkorlik istiqbollari

Tadbir Markaziy Osiyo xalqaro instituti va Singapurdagi Nanyan texnologiya universitetining S. Radjaratnam (RSIS) nomidagi Xalqaro tadqiqotlar maktabi tomonidan tashkil etildi.

Tadbirda tashqi ishlar vazirligi, Singapur savdo va sanoat vazirligi vakillari, ushbu mamlakatning yetakchi tahliliy va ilmiy-tadqiqot tuzilmalari ekspertlari ishtirok etdi.

Ular orasida S. Radjaratnam nomidagi xalqaro tadqiqotlar maktabi, Singapur milliy universiteti, yaqin Sharq instituti (MEI), Singapurning Markaziy va Janubi-Sharqiy Osiyo va xalqaro sheriklar bo‘yicha hamkorlik markazi (SCE) va boshqalar bor.

Davra suhbatida O‘zbekiston tomonidan MOXI, Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi, Strategik va mintaqalararo tadqiqotlar instituti hamda Tashqi ishlar vazirligi ekspertlari ishtirok etdi.

O‘zbekiston Respublikasining Singapurdagi elchisi Q. Shakirov o‘zining kirish so‘zida ikki tomonlama O‘zbekiston-Singapur hamkorligining holati va istiqbollarini yuqori baholadi.

1997 yilda diplomatik munosabatlar o‘rnatilganidan beri mamlakatlarda kuchli siyosiy va iqtisodiy sheriklik o‘rnatilgani ta’kidlandi. O‘rnatilgan ishonchli munosabatlar tufayli barcha yo‘nalishdagi o‘zaro munosabatlar dinamikasi barqaror o‘sib bormoqda.

Oliy va yuqori darajadagi muntazam muloqot, faol iqtisodiy hamkorlik va investitsiya faoliyati, boy madaniy-gumanitar hamkorlik tomonlar o‘rtasidagi yaqin aloqalarning muhim tarkibiy qismiga aylandi.

Iqtisodiy tadqiqotlar va islootlar markazi direktori Obid Hakimov O‘zbekiston-Singapur hamkorligi izchil mustahkamlanib, kengayib borayotganini ta’kidladi.

Hozirgi dinamika siyosiy, diplomatik, savdo-iqtisodiy, ta’lim va madaniy-gumanitar sohalardagi aloqalarni chuqurlashtirishga ijobiy ta’sir ko‘rsatayotgani alohida ta’kidlandi. To‘qimachilik, kimyo, transport, ta’lim va boshqa sohalarda hamkorlikning muvaffaqiyatli namunalari mavjud.

O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar barcha sohalarda o‘zaro manfaatli O‘zbekiston-Singapur hamkorligini rivojlantirish uchun qo‘shimcha sharoit yaratayotgani ta’kidlandi.

Markaziy Osiyo xalqaro instituti direktori o‘rinbosari Botir Tursunov Singapur va O‘zbekiston deyarli barcha yo‘nalishlarda hamkorlikni rivojlantirish uchun foydalanilmagan ulkan salohiyatga ega ekanini ta’kidladi.

O‘zbekiston-Singapur munosabatlarining bugungi dinamikasi nafaqat ikki mamlakat, balki Markaziy Osiyo mamlakatlari o‘rtasida o‘zaro manfaatli hamkorlikni yanada kengaytirish uchun qo‘shimcha shart-sharoitlar yaratayotgani, ular o‘rtasidagi munosabatlarni izchil mustahkamlab borayotgani ta’kidlandi.

Umuman olganda, ishtirokchilarga yangi O‘zbekistonning rivojlanish strategiyasi, davlatning mintaqaviy siyosatining ustuvor yo‘nalishlari va yutuqlari, mamlakat rahbarining Markaziy va Janubiy Osiyoning o‘zaro bog‘liqligi bo‘yicha tashabbuslarini ilgari surish haqida batafsil ma’lumot berildi.

Singapur ekspert doiralari vakillari ikki tomonlama munosabatlarning holati va istiqbollariga yuqori baho berishdi.

S. Radjaratnam nomidagi Xalqaro tadqiqotlar maktabi raisi Ong Keng Yongning ta’kidlashicha, Singapur O‘zbekistonda iqtisodiyotning ochiqligi va shaffofligini oshirishga qaratilgan keng ko‘lamli islohotlarni to‘liq qo‘llab-quvvatlamoqda.

Singapurdagi ekspertlar hamjamiyati Prezident Shavkat Mirziyoyevning Parlamentga har bir Murojaatnomasini alohida e’tibor bilan o‘rganib, undan O‘zbekiston taraqqiyotining eng muhim natijalari haqida ma’lumot oladi.

O‘zbekistonning yangi yo‘nalishi tufayli O‘zbekiston-Singapur munosabatlarini rivojlantirish uchun qulay sharoitlar yaratilgani alohida ta’kidlandi.

Prezident Shavkat Mirziyoyev rahnamoligida amalga oshirilayotgan O‘zbekistonning yangi bitimi tufayli O‘zbekiston-Singapur munosabatlarini mustahkamlash uchun qulay sharoitlar yaratilgani ta’kidlandi.

Oliy va yuqori darajadagi, shuningdek, vazirlik va idoralar o‘rtasidagi muntazam uchrashuvlar va muzokaralar ikki mamlakat o‘rtasidagi munosabatlarni har tomonlama chuqurlashtirish va kengaytirish, Markaziy Osiyo mamlakatlarining Janubi-Sharqiy Osiyo davlatlari bilan hamkorligiga ko‘maklashish imkonini berishiga ishonch bildirdi.

Uning so‘zlariga ko‘ra, O‘zbekiston va Singapur Markaziy va Janubi-Sharqiy Osiyo mintaqalari o‘rtasidagi hamkorlikni mustahkamlash va hamkorlikni rivojlantirish uchun ulkan salohiyatga ega.

O‘z navbatida, Singapur savdo va sanoat vazirligining rivojlanayotgan bozorlar departamenti direktori Deniz Pereyra Kerri-Enn O‘zbekistonning Markaziy Osiyodagi muhim o‘rni va rolini qayd etdi.

Mamlakatimizning ochiqligi va amalga oshirilayotgan siyosiy-iqtisodiy islohotlar ikki mamlakat tadbirkorlari o‘rtasida biznes rivojiga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi, o‘zaro ishonchni mustahkamlash, o‘zaro manfaatli hamkorlikni yo‘lga qo‘yishga xizmat qilishi ta’kidlandi.

Uning so‘zlariga ko‘ra, so‘nggi yillarda Singapur O‘zbekistonga 350 mln dollardan ziyod sarmoya kiritgan. Bu global miqyosda kichik miqdor. Lekin eng muhimi, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning islohotlari tufayli bu miqdor o‘sishda davom etmoqda.

Ekspertning ta’kidlashicha, turizm bu sohadagi ulkan salohiyat tufayli ikki mamlakat o‘rtasidagi hamkorlikning istiqbolli yo‘nalishi hisoblanadi. O‘zbekiston, shuningdek, Singapurda katta talabga ega bo‘lgan ajoyib quritilgan mevalar va yangi mevalarni asosiy yetkazib beruvchisiga aylanishi mumkin.

Singapur logistika va raqamlashtirish sohalarida ham yetakchi hamkorga aylanishi mumkin. Bu sohalarga yetakchi xususiy sektor kompaniyalarini jalb etish uchun katta imkoniyatlar mavjud.

Shunga o‘xshash bahoni S.Rajaratnam xalqaro tadqiqotlar maktabi katta ilmiy xodimi Raffaello Pantuchchi O‘zbekiston Janubi-Sharqiy Osiyodagi Singapur kabi butun Markaziy Osiyoning lokomotivi ekanligini ta’kidladi.

Ta’kidlandiki, mamlakatlar amalga oshirilmagan katta salohiyatga ega, bu esa har ikki tomondan katta mehnat talab qiladi.

Forum davomida Singapur tomoni ikki mamlakat o‘rtasidagi iqtisodiy aloqalarni kengaytirish istiqbollariga ham alohida e’tibor qaratdi. "Yashil" energetika, keng tarqalgan innovatsiyalar, iqtisodiyot tarmoqlarini raqamlashtirish va energiya tejaydigan texnologiyalar kabi sohalardagi hamkorlikka katta qiziqish bildirilmoqda.

Muhokamalar doirasida davra suhbati ishtirokchilari O‘zbekiston va Singapur o‘rtasidagi hamkorlikning holati va istiqbollarini atroflicha tahlil qilib, rivojlanish va izchil kengaytirishni talab etuvchi ustuvor yo‘nalishlarni belgilab oldilar, ikki tomonlama va ko‘p tomonlama munosabatlarni, jumladan, Markaziy Osiyo va Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlari o‘rtasidagi munosabatlarni yanada mustahkamlashga xizmat qiladigan takliflar bildirdilar.

Ishtirokchilar o‘tkazilgan fikr almashishning dolzarbligini qayd etib, yaqin aloqalarni shunga o‘xshash formatda davom ettirishga kelishib oldilar. Eslatib o‘tamiz, S. Radjaratnam nomidagi xalqaro tadqiqotlar maktabi 2007 yilda tashkil etilgan bo‘lib, xalqaro aloqalar bilan shug‘ullanadigan dunyodagi yetakchi tahlil markazlaridan biri hisoblanadi. RSIS tadqiqotlari muntazam ravishda nufuzli nashrlarda, yetakchi jurnallarda va onlayn platformalarda nashr etiladi.