Иқтисодий эркинликнинг янги индексида Ўзбекистон ўз ўрнини яхшилаб, ўтган йилга нисбатан 6 поғонага кўтарилиб, 108-ўринни эгаллади.
Мутахассисларнинг таъкидлашича, Ўзбекистоннинг иқтисодий эркинлиги кўрсаткичи 58,3 бўлиб, бу эса 2021 йил рейтингида 108-ўринни эгаллашга имкон берди. Умумий баҳолаш, биринчи навбатда, суд тизимининг самарадорлигини ошириш орқали 1,1 балга ошди.
Осиё-Тинч океани минтақасидаги 40 та мамлакати орасида Ўзбекистон 21-ўринни эгаллаб турибди.
Индекснинг етакчи давлатлари Сингапур, ундан кейин Янги Зеландия, Aвстралия, Швейцария ва Ирландия.
Иқтисодий эркинлик индекси Heritage Foundation тадқиқот маркази томонидан 1995 йилдан бери The Wall Street Journal билан ҳамкорликда тузиб келинади.
Индекс 0 (энг паст) дан 100 (энг юқори) гача бўлган миқёсда дунё давлатларини мулк ҳуқуқи, суд тизимининг самарадорлиги, ҳукуматнинг иштироки, солиқ юклари, давлат харажатлари, молиявий саломатлик, бизнес эркинлиги, меҳнат бозори эркинлиги, пул эркинлиги, савдо эркинлиги, инвестициялар эркинлиги ва молиявий эркинлик каби 12 та таркибий кўрсаткичларга бўлинган тўртта асосий йўналишда баҳолайди.
Мамлакатнинг турли хил иқтисодий халқаро рейтинглардаги позициясининг ўзгариши, шунингдек, глобал ва минтақавий таққослаш форматида иқтисодий жараёнларнинг ривожланиши тўғрисида ғоя берадиган муҳим кўрсаткичлардан биридир. "Heritage Foundation" нинг "Иқтисодий эркинлик индекси" ва Жаҳон банкининг "Бизнесни юритиш" каби рейтинглари юқори даражадаги ишончга эга ва хорижий инвесторлар учун маълум мамлакатларга сармоя киритишда қўлланма бўлиб хизмат қилади.
Иқтисодий эркинлик кўрсаткичи рейтингида Ўзбекистон сўнгги йилларда сезиларли натижаларга эришди.
Умумий рейтингда Ўзбекистоннинг позицияси 2018 йилдаги 152-ўриндан 2021 йилда 108-ўринга кўтарилди. Тўрт йил давомида ўсиш 44 позицияни ташкил этди.
2020 йилда Ўзбекистон 114-ўринда, 2019 йилда - 140-ўринда, 2018 йилда - 152-ўринда эди.
2018-2021 йиллар таркибий қисмлари бўйича Ўзбекистон Республикасининг натижалари
| Компонент | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
| Мулк ҳуқуқи | 48.0↑ | 48.7 | 49.8↑ | 59.1↑ | 57.8↓ |
| Ҳукуматнинг яхлитлиги | 27.5↑ | 24.2 | 25.2↑ | 28.2↑ | 30.5↑ |
| Суд тизими самарадорлиги | 41.9 | 35.3 | 34.3↓ | 34.2↓ | 50.8↑ |
| Солиқ юки | 90.7↑ | 91.0 | 91.3↑ | 91.6↑ | 92.4↑ |
| Давлат харажатлари | 66.2↓ | 65.5 | 67.4↑ | 74.7↑ | 79.9↑ |
| Молиявий саломатлик | 99.8 | 99.7 | 98.7↓ | 98.9↑ | 98.3↓ |
| Тадбиркорлик эркинлиги | 64.8↓ | 66.9 | 72.5↑ | 72.6↑ | 73.5↑ |
| Меҳнат эркинлиги | 50.4↓ | 52.0 | 58.7↑ | 59.9↑ | 61.2↑ |
| Пул эркинлиги | 61.1↓ | 61.9 | 58.9↓ | 59.9↑ | 60.3↑ |
| Савдо эркинлиги | 66.8↑ | 62.5 | 62.6↑ | 67.6↑ | 55.4↓ |
| Инвестиция эркинлиги | 0.0 | 0.0 | 10.0↑ | 20.0↑ | 20.0 |
| Молиявий эркинлик | 10.0 | 10.0 | 10.0 | 20.0↑ | 20.0 |
*Бал қанча юқори бўлса, мамлакат ушбу компонентда шунча эркин ва самаралироқ бўлади. Максимал балл - 100
Сўнгги бир неча йил ичида Ўзбекистонда ишбилармонлик муҳитини яхшилаш, хорижий инвестицияларни жалб қилиш, мулк ҳуқуқини мустаҳкамлаш ва коррупсияга қарши курашиш бўйича ислоҳотлар амалга оширилмоқда.
Нафақат мамлакат иқтисодиётида, балки сиёсат ва ҳуқуқ, инновация ва технологиялар, фаровонлик ва бошқалар каби муҳим соҳаларда ижобий тенденция мавжуд.
Халқаро рейтинглар ва индекслар ўртасидаги ўзаро боғлиқлик институционал ривожланиш мамлакат ва унинг фуқаролари иқтисодий фаровонлигига таъсир кўрсатишини, инновациялар ва ахборот технологияларининг ривожланиши мамлакат ҳаётининг сиёсий ва ҳуқуқий жиҳатларига ижобий таъсир кўрсатиши мумкинлигини яна бир бор тасдиқлайди.
Изоҳ қолдириш