Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi (Markaz) respublika bo‘ylab tadbirkorlar o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rovlari asosida 2025 yil mart oyidagi biznes muhitini tahlil qilish natijalarini taqdim etdi. Olingan ma’lumotlar asosida biznesning joriy holatlari va ularning taxminlarini tavsiflovchi biznes muhiti ko‘rsatkichi shakllantirildi.
Mart oyida biznes muhiti indeksi o‘tgan oyga nisbatan 8 bandga o‘sib, 61 bandni (-100 dan +100 gacha) tashkil etdi, bu O‘zbekistonda biznes muhitining holatini ijobiy deb baholaydi.
Joriy biznes holati indeksi o‘tgan oyga nisbatan 6 bandga yaxshilanib, 46 bandga yetdi. Biznesni optimistik baholash ham ancha yuqori darajada qolmoqda; biznesning istiqboldagi kutilmalari indeksi 9 bandga o‘sib, 77 bandni tashkil etdi.
So‘rovnoma natijalariga ko‘ra, 31% tadbirkor biznesi so‘nggi uch oyda yaxshilanganini, 39% esa mahsulot va xizmatlariga talab ortganini qayd etgan. Bundan tashqari, har beshinchi korxonada xodimlari soni ko‘paygan.
Tadbirkorlarning iqtisodiyot barqarorligiga ishonchi tobora ortib bormoqda. Respondentlarning 76% kelgusida biznesi holatini yanada yaxshilanishini, 69% ishchilar sonini ko‘paytirishni rejalashtirmoqda, 8 foizi esa o‘z mahsulotlari narxining pasayishini taxmin qilmoqda.
Sohalar tahlili, ayniqsa, qishloq xo‘jaligida ijobiy o‘zgarishlarni ko‘rsatmoqda, bunda biznes muhiti indeksi 24 bandga yaxshilanib, 69 bandgacha ko‘tarildi. Bunga bir qancha muhim omillar, jumladan, so‘nggi uch oyda 7%ga o‘sgan qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga talab ortishi va fermerlarning optimistik kayfiyatining 4%ga yaxshilanishi sabab bo‘ldi.
Qurilish sohasida biznes muhiti indeksi 3 bandga yaxshilanib, 64 bandni qayd etdi. Joriy holatini “yaxshi” deb baholayotgan tadbirkorlar sonining 9%ga oshgani, ishbilarmonlik sharoitining yaxshilanishi kutilmalarining 4%ga oshgani mazkur sohaga ishonch ortganidan dalolat beradi.
Xizmatlar sohasida ham biznes muhitining yaxshilangani qayd etildi, bu ko‘rsatkich 6 bandga yaxshilanib, 58 bandga yetgan bo‘lsa, bu so‘nggi uch oyda xizmatlarga talabning 18%ga oshishi, shuningdek, xodimlar sonining 7%ga o‘sishi bilan bog‘liq.
Sanoatda biznes muhiti o‘tgan oyga nisbatan 9 bandga pasayib, 56 bandni tashkil etdi, biroq bu ko‘rsatkich ijobiy holatda qolmoqda, bu esa tarmoq barqarorligini ko‘rsatadi.
So‘rov iqtisodiyotning turli tarmoqlarida moliyalashtirish imkoniyatlaridagi o‘zgarishlarni ko‘rsatadi. Qishloq xo‘jaligida to‘siqlar 5%ga, qurilishda 2%ga kamaydi. Shu bilan birga, sanoatda korxonalarning 13%i hali ham moliyalashtirishda qiyinchiliklarga duch kelayotgan bo‘lsa, xizmatlar sohasida bu ko‘rsatkich oy davomida 10%ga oshgan.
Elektr ta’minoti bilan bog‘liq vaziyat barqaror va respondentlarning 5%ini tashvishga solmoqda. Qishloq xo‘jaligida elektr ta’minotidagi to‘siqlar 4%ga, qurilishda esa 2%ga kamaygan. Shu bilan birga, sanoat va xizmat ko‘rsatish sohalarida elektr ta’minotidan foydalanishdagi qiyinchiliklar mos ravishda 1% va 3%ga oshdi.
Shu bilan birga, tadbirkorlarning 9%i biznes yuritishda boshqa to‘siqlar mavjudligini, jumladan byurokratiya, ruxsatnomalar va litsenziyalarni olishda kechikishlar, yuqori foiz stavkalari, noqonuniy buzishlar, halol raqobat va monopoliya bilan bog‘liq muammolar mavjudligini qayd etgan.
O‘zbekiston biznes muhiti indeksi Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi tomonidan sanoatning turli tarmoqlaridagi 1000 dan ortiq korxonalarda o‘tkazilgan so‘rovlar asosida hisoblab chiqiladi. Biznes muhitining o‘zgarishi indekatori IFO instituti (Germaniya) metodologiyasiga asoslangan. So‘rovlar davomida korxona rahbarlari ishlab chiqarish dinamikasi, talab, narxlar va boshqa ko‘rsatkichlar asosida tadbirkorlik faoliyatidagi joriy va kutilayotgan o‘zgarishlarni baholaydilar.
Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi
Bank-moliya va kapital bozorlari faoliyatini o‘rganish sho‘basi
tel.: (78) 150 02 02 (411)
Izoh qoldirish