Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi (CERR, O‘zbekiston) va Iqtisodiy va ijtimoiy tadqiqotlar milliy instituti (NIESR Buyuk Britaniya) O‘zbekistonda NiGEM (National Institute Global Econometric Model) global makroiqtisodiy modelini amalga oshirish bo‘yicha strategik hamkorlik to‘g‘risida kelishib oldilar. Tegishli memorandum Londonda Markaz direktori Obid Xakimov va NIESR moliyaviy direktori Yetunde Aroloye tomonidan imzolandi.
Qayd etish kerakki, NiGEM modeli dunyoning yetakchi Markaziy banklari, hukumatlari va moliya institutlari tomonidan iqtisodiy prognozlash, ssenariylarni tahlil qilish va stress-testlarni sinash uchun keng qo‘llaniladi. Hozirda Yevropaning 30 ta, Amerikaning 6 ta, Osiyo va Avstraliyaning 12 ta va Afrikaning 2 ta mamlakatida qo‘llaniladi. 7,5 mingdan ortiq makroiqtisodiy o‘zgaruvchilarni o‘z ichiga olgan NiGEM murakkab iqtisodiy jarayonlarni va ularning milliy iqtisodiyotlarga ta’sirini tahlil qilish imkonini beradi.
NiGEM modelini amalga oshirish Jahon banki va Innovatsion rivojlanish agentligi ko‘magida davlat ilmiy-tadqiqot institutlarini modernizatsiya qilish va strategik rejalashtirishni takomillashtirish loyihasi (Public Research Institutes Modernization Program) doirasida amalga oshiriladi.
O‘zbekiston uchun ushbu modelning amalga oshirilishi iqtisodiy o‘sishni prognoz qilish, pul-kredit va fiskal siyosatdagi o‘zgarishlar oqibatlarini baholash, shuningdek, tashqi zarbalar ta’sirini tahlil qilishda yangi imkoniyatlar yaratadi. Global iqtisodiy beqarorlik sharoitida bu muhim ahamiyatga ega.
Markaz direktori ushbu qadamning muhimligini ta’kidlab, Britaniyaning NIESR kabi yetakchi tahlil markazi bilan hamkorlik O‘zbekistonga makroiqtisodiy modellashtirishning ilg‘or vositalaridan foydalanish imkonini berishini ta’kidladi.
“NiGEM modeli bizga global iqtisodiy tendensiyalar va ularning milliy iqtisodiyotga ta’sirini chuqurroq tahlil qilish imkonini beradi, bu esa, o‘z navbatida qabul qilingan qarorlar sifatini oshiradi”, - deya ta’kidladi O. Xakimov.
Shu bilan birga, Britaniya Iqtisodiy va ijtimoiy tadqiqotlar milliy institutining modellarni ishlab chiqish bo‘yicha direktori Ian Xyorst Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yish va NiGEM modelini O‘zbekistonda joriy etishni qo‘llab-quvvatlashini bildirdi. Uning ta’kidlashicha, ushbu tashabbus mamlakatning tahliliy salohiyatini sezilarli darajada mustahkamlaydi va iqtisodiy tadqiqotlar sohasida uzoq muddatli hamkorlik uchun mustahkam zamin yaratadi.
Kelgusidagi rejalar haqida gapirar ekan, tomonlar hamkorlikning birinchi bosqichida milliy makroiqtisodiy ma’lumotlarni O‘zbekiston iqtisodiyotining o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga oladigan modelga integratsiya qilish rejalashtirilayotganini ta’kidladilar. Keyinchalik, milliy iqtisodiy sharoitlarni hisobga olgan holda modelni kalibrlash va sozlash amalga oshiriladi.
Jarayonning muhim qismi model bilan ishlashni o‘zlashtirishi kerak bo‘lgan CERR mutaxassislarini tayyorlash bo‘ladi.
Xulosa qilib aytganda, tomonlar imzolangan bitim O‘zbekistonda makroiqtisodiy tahlil va prognozlash uchun yangi zamin yaratayotganini ta’kidladilar. NiGEM modelidan foydalanish yanada aniq va asosli rivojlanish strategiyalarini shakllantirish imkonini beradi.
Ma’lumot uchun: Iqtisodiy va ijtimoiy tadqiqotlar milliy instituti (NIESR) – iqtisodiy va ijtimoiy tahlilga ixtisoslashgan Buyuk Britaniyaning eng qadimgi mustaqil tadqiqot tashkilotlaridan biri. Institut makroiqtisodiy modellarni ishlab chiqadi, tadqiqotlar olib boradi hamda hukumatlar va xalqaro tashkilotlarga maslahat xizmatlarini ko‘rsatadi.
Makroiqtisodiy siyosat parametrlari mutanosibligini o‘rganish va prognozlash sho‘’basi
Izoh qoldirish