Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази (CERR, Ўзбекистон) ва Иқтисодий ва ижтимоий тадқиқотлар миллий институти (NIESR Буюк Британия) Ўзбекистонда NiGEM (National Institute Global Econometric Model) глобал макроиқтисодий моделини амалга ошириш бўйича стратегик ҳамкорлик тўғрисида келишиб олдилар. Тегишли меморандум Лондонда Марказ директори Обид Хакимов ва NIESR молиявий директори Етунде Аролое томонидан имзоланди.
Қайд этиш керакки, NiGEM модели дунёнинг етакчи Марказий банклари, ҳукуматлари ва молия институтлари томонидан иқтисодий прогнозлаш, сценарийларни таҳлил қилиш ва стресс-тестларни синаш учун кенг қўлланилади. Ҳозирда Европанинг 30 та, Американинг 6 та, Осиё ва Австралиянинг 12 та ва Африканинг 2 та мамлакатида қўлланилади. 7,5 мингдан ортиқ макроиқтисодий ўзгарувчиларни ўз ичига олган NiGEM мураккаб иқтисодий жараёнларни ва уларнинг миллий иқтисодиётларга таъсирини таҳлил қилиш имконини беради.
NiGEM моделини амалга ошириш Жаҳон банки ва Инновацион ривожланиш агентлиги кўмагида давлат илмий-тадқиқот институтларини модернизация қилиш ва стратегик режалаштиришни такомиллаштириш лойиҳаси (Public Research Institutes Modernization Program) доирасида амалга оширилади.
Ўзбекистон учун ушбу моделнинг амалга оширилиши иқтисодий ўсишни прогноз қилиш, пул-кредит ва фискал сиёсатдаги ўзгаришлар оқибатларини баҳолаш, шунингдек, ташқи зарбалар таъсирини таҳлил қилишда янги имкониятлар яратади. Глобал иқтисодий беқарорлик шароитида бу муҳим аҳамиятга эга.
Марказ директори ушбу қадамнинг муҳимлигини таъкидлаб, Британиянинг NIESR каби етакчи таҳлил маркази билан ҳамкорлик Ўзбекистонга макроиқтисодий моделлаштиришнинг илғор воситаларидан фойдаланиш имконини беришини таъкидлади.
“NiGEM модели бизга глобал иқтисодий тенденциялар ва уларнинг миллий иқтисодиётга таъсирини чуқурроқ таҳлил қилиш имконини беради, бу эса, ўз навбатида қабул қилинган қарорлар сифатини оширади”, - дея таъкидлади О. Хакимов.
Шу билан бирга, Британия Иқтисодий ва ижтимоий тадқиқотлар миллий институтининг моделларни ишлаб чиқиш бўйича директори Иан Хёрст Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази билан ҳамкорликни йўлга қўйиш ва NiGEM моделини Ўзбекистонда жорий этишни қўллаб-қувватлашини билдирди. Унинг таъкидлашича, ушбу ташаббус мамлакатнинг таҳлилий салоҳиятини сезиларли даражада мустаҳкамлайди ва иқтисодий тадқиқотлар соҳасида узоқ муддатли ҳамкорлик учун мустаҳкам замин яратади.
Келгусидаги режалар ҳақида гапирар экан, томонлар ҳамкорликнинг биринчи босқичида миллий макроиқтисодий маълумотларни Ўзбекистон иқтисодиётининг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга оладиган моделга интеграция қилиш режалаштирилаётганини таъкидладилар. Кейинчалик, миллий иқтисодий шароитларни ҳисобга олган ҳолда моделни калибрлаш ва созлаш амалга оширилади.
Жараённинг муҳим қисми модел билан ишлашни ўзлаштириши керак бўлган CERR мутахассисларини тайёрлаш бўлади.
Хулоса қилиб айтганда, томонлар имзоланган битим Ўзбекистонда макроиқтисодий таҳлил ва прогнозлаш учун янги замин яратаётганини таъкидладилар. NiGEM моделидан фойдаланиш янада аниқ ва асосли ривожланиш стратегияларини шакллантириш имконини беради.
Маълумот учун: Иқтисодий ва ижтимоий тадқиқотлар миллий институти (NIESR) – иқтисодий ва ижтимоий таҳлилга ихтисослашган Буюк Британиянинг энг қадимги мустақил тадқиқот ташкилотларидан бири. Институт макроиқтисодий моделларни ишлаб чиқади, тадқиқотлар олиб боради ҳамда ҳукуматлар ва халқаро ташкилотларга маслаҳат хизматларини кўрсатади.
Макроиқтисодий сиёсат параметрлари мутаносиблигини ўрганиш ва прогнозлаш шўъбаси
Изоҳ қолдириш