Халқаро экспертлар Ўзбекистоннинг камбағалликка қарши курашишдаги ютуқларини муҳокама қилди

Муҳокама форумида халқаро ташкилотлар, БМТ агентликлари, фуқаролик жамияти институтлари вакиллари, хорижий тадқиқот марказлари ва оммавий ахборот воситалари вакиллари иштирок этди.

Таъкидлаш жоизки, Ўзбекистон камбағаллик ва тенгсизликка қарши курашда ўзининг трансформацион дастурини илгари суришда муваффақиятга эришди. 2021 йилдан бошлаб мамлакатда камбағаллик даражаси 17%дан 11%гача камайди.

Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази ҳисоб-китобларига кўра, сўнгги уч йил давомида аҳоли даромадлари таркибида иш ҳақининг пасайиши ва кичик бизнеснинг ўсиши кузатилди. Шундай қилиб, 2021 йилда аҳоли даромадларида иш ҳақининг улуши 70,2%ни, кичик бизнес эса 0,7%ни ташкил этган бўлса, 2023 йил охирига келиб бу кўрсаткич мос равишад 62,7% ва 2,9%ни ташкил этди.

Иқтисодиёт бўйича Нобель мукофоти лауреати, АҚШ Миллий Фанлар Академияси аъзоси Абҳижит Банержи, Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази директори Обид Хакимов, Жаҳон банкининг Ўзбекистондаги ваколатхонаси раҳбари Марко Мантованелли, БМТТДнинг Ўзбекистондаги доимий вакили вазифасини бажарувчи Анас Фаяд Қарман, ЮНИСЕФнинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси раҳбари вазифасини бажарувчи Жоффри Ижумба давра суҳбати иштирокчиларига ўз самимий тилакларини билдиришди.

Профессор Банержи давра суҳбати иштирокчиларига йўллаган видеомурожаатида иштирокчиларни қутлаб, камбағалликни камайтириш масалаларини чуқурроқ ўрганишга ва дунёни ўзгартирадиган сиёсатни ишлаб чиқишга чақирди.

"Сизларни Тошкентда камбағалликни камайтириш ва унга қарши кураш масалаларига бағишлаб ўтказилаётган ушбу давра суҳбатида кўриб турганимдан мамнунман. Бу замонамизнинг энг катта муаммоларидан биридир. Ўзбекистон бундай форумларда кўплаб экспертлар муҳокамаси муҳимлигини тушунганидан ва Ўзбекистонда камбағалликни камайтириш бўйича кейинги ишларни давом эттириш учун экспертлар ҳамжамиятининг фикрлари, позициялари, янгиликлари, муаммолари ва ҳаракат режаларини кенг ёритиб бериш орқали камбағаллик муаммосига эътибор қаратилаётганидан хурсандман", - деди Абхижит Банержи.

Камбағалликка қарши курашиш бўйича J-PAL глобал ташаббуси ҳаммуассиси иштирокчиларга муваффақиятли муҳокама тилаб, “бу жараённинг (камбағалликка қарши кураш) бир қисми эканлигидан жуда ғурурланишини”, таъкидлади ва у форумда “шахсан иштирок эта олмаётганидан”, афсусда эканлигини билдирди.

Обид Ҳакимов ўз мурожаатида камбағалликка қарши курашнинг 6 та асосий йўналишини белгилаб берди – хусусий сектор ва тадбиркорликни ривожлантириш, иш ўринлари яратиш, ижтимоий ҳимоя тизимини мустаҳкамлаш, таълим сифати ва фойдаланиш имкониятларини ошириш, соғлиқни сақлаш ва тиббий хизматлардан фойдаланиш имкониятларини кенгайтириш ҳамда экологик хавфсизликни таъминлаш.

Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази директори Ўзбекистон камбағалликни камайтиришга қаратилганини ва ҳар бир янги ислоҳот халқнинг хоҳиш-иродаси ва истакларини ифода этувчи тадқиқотлар асосида амалга оширилаётганини таъкидлади.

“Бугунги кунда мамлакатимиз катта трансформацион жараёнларни бошдан кечирмоқда. Ўзгаришларга параллел равишда биз одамларнинг эҳтиёжларини ва муаммоларини ўрганамиз. Ўзбекистон камбағалликни камайтиришга алоҳида эътибор қаратмоқда”, - деди Марказ директори.

Жаҳон банкининг Европа ва Марказий Осиёдаги Глобал камбағаллик ва тенглик амалиёти менежери д-р Амбар Нараян: “2020 йилдан буён Ўзбекистонда камбағаллик бўйича статистик маълумотларни йиғиш борасида сезиларли ютуқларга эришилди, бу эса аҳолининг кам таъминланган қатламлари дуч келаётган муаммолар кўламини кенгроқ тушуниш имконини беради. Биз кам таъминланган оилаларнинг сифатли бандликка эришишига тўсқинлик қилаётган омилларни бартараф этиш муҳимлигини кўрмоқдамиз. Иқтисодий мобиллик ва аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларига, жумладан, ёшлар, аёллар ва тажрибасиз ишчиларни ривожлантиришга сармоя киритишга устувор эътибор берилиши янада самарали иш ўринларини яратиш ва камбағалликни қисқартиришга ёрдам беради”.

БМТТДнинг Ўзбекистондаги доимий вакили вазифасини бажарувчиси Анас Файяд Қарман кириш сўзида қуйидагиларни қайд этди:

“Камбағалликни фаровонлик ва ҳаёт сифати нуқтаи назаридан ҳар томонлама тушуниш учун биз мамлакатлар пул ва номонетар ўлчовларни ҳисобга олишлари керак деб ҳисоблаймиз. Оддий ва тушунарли форматда қанчалик кўп маълумотлар мавжуд бўлса, қарор қабул қилувчилар қашшоқликни барча шакл ва ўлчовларда камайтиришга қаратилган саъй-ҳаракатларини мақсад қилиб олишлари учун кўпроқ воситаларга эга бўладилар”.

ЮНИСЕФнинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси раҳбари вазифасини бажарувчиси Жоффри Ижумба Ўзбекистоннинг болалар камбағаллигига барҳам бериш бўйича миллий ҳаракатлар режасини ишлаб чиқиш борасидаги саъй-ҳаракатларини олқишлади ва “бу йўлдаги биринчи қадам - муаммо кўламини баҳолаш” деб атади.

“Болалар камбағаллиги муаммосини биринчи ўринга қўйиш, шунингдек, тегишли чора-тадбирлар ва дастурларни ишлаб чиқиш Ўзбекистонга “Ўзбекистон — 2030” стратегиясида қайд этиланганидек, камбағалликни қисқартириш борасидаги мақсадларига эришиш имконини беради. Шунингдек, болаларнинг ўта камбағаллигини тугатиш ва миллий таърифга кўра уни икки баравар камайтириш бўйича БРМ мақсадларига эришишга ёрдам беради”.

Камбағалликка қарши кураш ва инсон тараққиёти бўйича Оксфорд ташаббуси (OPHI) директори, профессор Сабина Алькайр Бухорода бўлиб ўтган биринчи, шунингдек, Тошкентда бўлиб ўтган иккинчи камбағаллик форумидан буён Ўзбекистон ҳукуматининг камбағалликка қарши кураш бўйича сиёсий иродаси ва қатъияти унда катта таассурот қолдирганлигини айтди. У монетар ва кўп ўлчовли камбағалликни ўлчаш ва иккаласига қарши курашиш глобал миқёсда ҳам, БРМ ичида ҳам "олтин стандарт" эканлигини таъкидлади.

"Ўзбекистон камбағалликни қисқартириш бўйича самарали чора-тадбирлар, КМКИ маълумотларини мунтазам янгилаб бориш ва янги маълумотлардан фойдаланишга эътибор қаратади. Ўзбекистон КМКИ тажриба босқичидан ўтиб, ниҳоят рақамлаштирилса ва уй хўжаликлари бюджети сўровлари мунтазам янгиланиб борилса, бу Ўзбекистоннинг камбағалликни камайтиришдаги ютуқларини аниқ кўрсатиб беради. Мана шундай ривожланиш ва ҳаракатларингиз туфайли одамлар ҳаёти яхши томонга ўзгаради. Менимча, бу КМКИ орқали кейинги тадқиқотлар ўтказиш учун жуда яхши турткидир"

Давра суҳбатида ижтимоий ҳимоя тизимини мустаҳкамлаш, ресурслардан тенг фойдаланиш учун иқтисодий ва молиявий шароитларни таъминлаш, камбағалликни бартараф этиш дастурларига ресурсларни сафарбар этиш бўйича ислоҳотлар муҳокама қилинди.

Давра суҳбатида Ўзбекистоннинг камбағаллик ва тенгсизликка қарши курашдаги фаол ҳаракатлари алоҳида таъкидланди. 2 миллион 300 мингдан ортиқ эҳтиёжманд оилалар, хотин-қизлар, ёлғиз кексалар ва ногиронлиги бўлган шахслар ижтимоий ҳимоя тизими томонидан тўлиқ қамраб олингани қайд этилди.

Экспертлар Ўзбекистонда камбағалликка қарши курашга қаратилган ислоҳотлар ҳақида гапирар экан, ижтимоий дастурлар яратиш, камбағалларни қўллаб-қувватлаш мақсадларини ошириш, тадбиркорликни ривожлантириш, қабул қилинаётган турли дастурлар самарадорлигини тушуниш учун қўлланилаётган воситаларга эътибор қаратдилар.

Форум доирасида хорижлик экспертлар ва ҳамкорларга “маҳаллабай” тизими асосида жойларда олиб борилаётган ишлар тақдим этилди. Муҳокамалар якунида экспертлар Ўзбекистондаги стратегия ва давлат дастурлари таъсирини мониторинг қилиш ва самарадорлигини баҳолаш, шунингдек, камбағалликни камайтиришнинг ўзбек моделини чуқурроқ ўрганиш зарурлигини таъкидладилар.

Шу билан камбағалликни камайтириш бўйича халқаро давра суҳбати ўз ишини якунлади.