Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi (Markaz) respublika bo‘ylab tadbirkorlar o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rovlari asosida 2025 yil fevral oyidagi biznes muhitini tahlil qilish natijalarini taqdim etdi. Olingan ma’lumotlar asosida biznesning joriy holatlari va ularning taxminlarini tavsiflovchi biznes muhiti ko‘rsatkichi shakllantirildi.
Biznes muhitining o‘zgarishi indekatori IFO instituti (Germaniya) metodologiyasiga asoslangan. So‘rovlar davomida korxona rahbarlari ishlab chiqarish dinamikasi, talab, narxlar va boshqa ko‘rsatkichlar asosida tadbirkorlik faoliyatidagi joriy va kutilayotgan o‘zgarishlarni baholaydilar
Fevral oyida umumiy biznes muhiti indeksi 2 bandga oshib, 54 bandni (-100 dan +100 gacha bo‘lgan shaklda) tashkil etdi va bu O‘zbekistondagi biznes muhitining holatini ijobiy deb baholagan.
So‘rovnoma natijalariga ko‘ra, respondentlarning 48% biznesning joriy holatini “qoniqarli” deb baholagan, bu yanvar oyiga nisbatan 5% yuqori bo‘lib, ishbilarmonlik faoliyatini idrok etish yaxshilanganligini ko‘rsatmoqda.
Bundan tashqari, so‘rov ishtirokchilarining 49%i so‘nggi uch oy davomida tovarlar va xizmatlarga bo‘lgan talab barqaror bo‘lib qolganligini, bu o‘tgan oyga nisbatan 7%ga yuqori ekanligini qayd etdi.
Ishbilarmonlik ishonchining o‘sishi to‘g‘risida ijobiy signal biznes muhitining yaxshilanishini kutayotgan tadbirkorlar sonining ko‘payishi bo‘ldi. Umuman olganda, 73% tadbirkorlar o‘zlarining biznes sharoitlari haqida optimistik fikrda ekanligini bildirmoqda.
Shu bilan birga, respondentlarning 6%i narxlarning pasayishini kutmoqdalar, bu yanvar oyiga nisbatan 2% past, bu iqtisodiy muhitda barqarorlikni ko‘rsatmoqda.
Fevral oyida, shuningdek, tarmoqlarda iqtisodiy vaziyat ko‘rsatkichlarining o‘sishi kuzatildi. Biznes muhiti sanoatda 8 bandga o‘sdi va 65 bandni, qurilishda 7 bandga o‘sib 61 bandni va xizmat ko‘rsatish sohasida 1 bandga o‘sib, 53 bandni tashkil etdi.
Joriy biznes holati indeksi bir oy davomida 1 bandga yaxshilandi va 40 bandni tashkil etdi. Sohalar tahlili sanoatda, shuningdek, qurilishda ijobiy o‘zgarishlarni ko‘rsatmoqda, bunda indeks mos ravishda 7 va 5 bandga ko‘tarilib, 51 va 45 bandga yetdi.
Shu bilan birga, qishloq xo‘jaligi sektori ikki pog‘onaga bir oz pasayib, 25 bandga yetdi, xizmat ko‘rsatish sohasi esa 44 bandda saqlanib qoldi, bu esa sezilarli o‘zgarishlarsiz barqarorlikdan dalolat bergan.
Tadbirkorlarning biznes muhitiga nisbatan optimistik baholari ancha yuqori darajada qolmoqda va 3 bandga oshib, 68 bandni tashkil etgan.
Indeksning o‘sishi iqtisodiyotning asosiy tarmoqlaridagi ijobiy o‘zgarishlar bilan bog‘liq. Xususan, biznes kutilmalari sanoatda 8 bandga, qurilishda 9 bandga va xizmatlar sohasida 2 bandga o‘sishi kuzatilgan.
Qishloq xo‘jaligida indeksning biroz pasayishiga qaramay, ushbu sektor bo‘yicha kutilmalar ancha yuqori darajada qolmoqda va 66 bandni tashkil etgan.
Fevral oyida biznesni yuritishdagi to‘siqlarni kamaytirish bo‘yicha ijobiy tendensiya kuzatildi. So‘rovnoma shuni ko‘rsatadiki, ilgari dolzarb bo‘lgan ko‘plab muammolar hozirgi kunda ahamiyati biroz pasayganligi kuzatilmoqda.
Moliyalashtirish masalasi asosiy muammo bo‘lib qolganiga qaramay, uni asosiy qiyinchilik deb bildirgan respondentlarning ulushi yanvardagi 9%dan fevralda 8%gacha tushgan. Shu bilan birga, yuqori soliq stavkalari haqidagi xavotirlar 4%dan 6%ga ko‘tarilgan bo‘lsa, soliq ma’muriyatchiligi bilan bog‘liq muammolar esa 5%dan 4%gacha qisqargan.
Elektr ta’minoti bilan bog‘liq vaziyat barqaror va respondentlarning 4 foizini tashvishga solmoqda. Shuningdek, respondentlarning 9% biznesdagi boshqa muammolarni asosiy to‘siqlar sifatida ko‘rsatishgan. Xususan, mahalliy hokimiyatdagi byurokratiya, ruxsatnoma yoki litsenziya berishdagi kechikishlar, raqobat hamda monopoliyalar, kredit foizlarining yuqoriligi va noqonuniy buzishlar kabi muammolarni ta’kidlashgan.
Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi
Bank-moliya va kapital bozorlari faoliyatini o‘rganish sho‘basi,
tel.: (78) 150 02 02 (411)
Izoh qoldirish