Ўзбекистон Республикаси ҳудудларида ишбилармонлик фаоллиги таҳлили ҳар ойда Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази томонидан тезкор маълумотлар асосида (республиканинг барча соҳалари бўйича ўтказилган мониторинг, Давлат божхона қўмитаси, ДСҚ, МБ ва ЎзРХТБ) ҳисоблаб чиқилади.
Мониторинг натижалари шуни кўрсатдики, жорий йилнинг июнь ойида республика солиқ тушумлари ҳажми ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 7,4%га ошган.
Шу билан бирга, солиқ тушумларининг сезиларли ўсиши Жиззах (37,7%), Сирдарё (29,3%), Тошкент (27,0%), Навоий (21,3%), Самарқанд (18,5%) вилоятларида ҳамда Қорақалпоғистон Республикасида (11,8%) ва Тошкент шаҳрида (18,6% га) қайд этилди.
Солиқ тушумларининг ўсиши асосан фаолият юритаётган тадбиркорлик субъектлари сонининг ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 35,6%га ўсиши билан боғлиқ. Солиқ тушумлари манбалари бўйича даромад солиғи 27%га, мулк солиғи - 30%га ва ер солиғи - 20%га ошди ва ой охиригача ўсишни сақлаб қолди.
Таҳлил қилинаётган давр учун божхона тўловлари бўйича тушумлар 2022 йилнинг шу даврига нисбатан 18,6%га ошди. Божхона тушумларининг энг катта ўсиши Сурхондарё (57,5%), Жиззах (49,9%), Самарқанд (32,9%), Тошкент (22,2%), Андижон (20,2%) вилоятларида ва Тошкент шаҳрида (29,0%) кузатилди.
Божхона тушумларининг ўсиши асосан маҳсулот турлари, шу жумладан металлар ва улардан тайёрланган маҳсулотлар, транспорт ускуналари ва бутловчи қисмлари, техник жиҳозлар, электр жиҳозлари ва бутловчи қисмлар, шунингдек, озиқ-овқат маҳсулотлари бўйича ўтган йилнинг шу даврига нисбатан импортнинг қарийб 29,1%га ошгани билан боғлиқ.
Экспортнинг ўсиши Хоразм, Сирдарё, Қашқадарё, Навоий, Андижон ва Бухоро вилоятларида кузатилди.
Ўзбекистон экспортининг ўсиши саноат товарлари, озиқ-овқат маҳсулотлари, агро-озиқ-овқат маҳсулотлари ва кимёвий моддалар экспортининг ўсиш суръатлари билан изоҳланади.
Экспорт ҳажмининг камайиши Фарғона, Жиззах, Тошкент, Сурхондарё, Самарқанд ва Наманган вилоятларида ҳамда Қорақалпоғистон Республикасида ва Тошкент шаҳрида қайд этилди.
Экспортнинг пасайиши ип-калава, мева-сабзавот, минерал ўғитлар ва тўқимачилик маҳсулотлари экспортининг қисқариши билан, металлар ва улардан тайёрланган маҳсулотлар ва ип-калава экспортининг қисқариши билан боғлиқ.
Жорий йилнинг 1 январидан 30 июнигача бўлган даврда тижорат банклари томонидан берилган кредитлар ҳажми ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 14,8%га ўсди.
Кредитлар беришда Сирдарё (34,5%), Жиззах (26,9%), Хоразм (18,3%), Навоий (17,3%), Қашқадарё (16,1%) вилоятларида ҳамда Қорақалпоғистон Республикаси ва (20,0%) Тошкент шаҳрида (23,7%) сезиларли ўсиш қайд этилди.
Таҳлил қилинаётган даврда Ўзбекистон Республика товар-хомашё биржасида тузилган битимлар ҳажми 3,0%га ўсди.
Биржа фаоллигининг сезиларли ўсиши Сирдарё, Самарқанд, Андижон ва Қашқадарё вилоятларида ҳамда Қорақалпоғистон Республикасида ва Тошкентда кузатилмоқда.
Ушбу ҳудудларда битимлар ҳажмининг ўсиши буғдой уни, буғдой, дизел ёқилғиси, пахта толаси, минерал ўғитлар, техник чигитлар, автомобил бензини, суюлтирилган газ, қурилиш ва хўжалик материаллари, шакар, қора ва рангли металларни прокатлаш, полиэтилен ва бошқалар каби товарларни сотишни кўпайтириш орқали таъминланади.каби маҳсулотлар савдосини кўпайтириш ҳисобига таъминланмоқда.
Таҳлил қилинган даврда 46 336 та янги хўжалик юритувчи субъект ташкил этилди, уларнинг энг кўп сони Фарғона, Самарқанд, Тошкент, Қашқадарё, Бухоро вилоятларида ҳамда Қорақалпоғистон Республикаси ва Тошкент шаҳрида рўйхатга олинган.
Муҳаммаджон Рашидов,
Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази
Изоҳ қолдириш