O‘zbekiston Respublikasi hududlarida ishbilarmonlik faolligi tahlili har oyda Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi tomonidan tezkor ma’lumotlar asosida (respublikaning barcha sohalari bo‘yicha o‘tkazilgan monitoring, Davlat bojxona qo‘mitasi, DSQ, MB va O‘zRXTB) hisoblab chiqiladi.
Monitoring natijalariga ko‘ra, oy davomida soliq tushumlari 9,9%ga oshdi.
Soliq tushumlarining sezilarli o‘sishi Jizzax (36,1%), Sirdaryo (24,2%) va Toshkent (22,4%) viloyatlarida qayd etildi.
Soliq tushumlari manbalari bo‘yicha mol-mulk solig‘idan olinadigan daromad 28%ga, yer solig‘i 26%ga va daromad solig‘i 24%ga oshdi.
Tahlil qilinayotgan davr uchun bojxona to‘lovlari bo‘yicha tushumlar 25,2%ga oshdi. Tushumlar bo‘yicha sezilarli o‘sish Jizzax (139,4%) va Surxondaryo (82,1%) viloyatlarida kuzatildi; Samarqand (31,7%) va Andijon (29,4%) viloyatlari, shuningdek, Toshkent shahrida (29%) daromadlar sezilarli darajada oshganini ko‘rsatdi.
Bojxona tushumlarining o‘sishi asosan transport uskunalari va uning tarkibiy qismlari, texnik jihozlar, metall va metall buyumlar, elektrotexnika, shuningdek oziq-ovqat kabi mahsulotlar importining ko‘payishi bilan bog‘liq.
Bojxona qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, yil boshidan buyon tovarlar eksporti 5,8%ga kamaydi, bu boshqa narsalar qatori ip-kalava, mineral o‘g‘itlar, trikotaj, metall, oziq-ovqat va meva-sabzavot mahsulotlari, plastmassa, tabiiy gaz, elektrotexnika mahsulotlari va o‘g‘itlar eksportining kamayishi bilan bog‘liq.
Eksport hajmi eng yuqori bo‘lgan hududlar Xorazm (43,8%), Qashqadaryo (36,7%) va Samarqand (14,4%) viloyatlaridir.
Tijorat banklari tomonidan berilgan kreditlar hajmi 10,1 foizga oshdi.
Kreditlar berish respublikaning deyarli barcha hududlarida o‘sdi, noyabr oyida eng katta o‘sishni Navoiy (49,6%), Sirdaryo (29,6%), Jizzax (21,9%), Xorazm (17,2%) viloyatlari va Toshkent shahri (21,6%) ko‘rsatdi.
Oy davomida O‘zbekiston Respublika tovar-xom ashyo birjasida tuzilgan bitimlar 3,2%ga kamaydi. Birja faolligi o‘sishini ta’minlagan hududlar Sirdaryo viloyati (16,4%), Qoraqalpog‘iston Respublikasi (8,7%) va Toshkent (6,4%) bo‘ldi.
Ushbu hududlarda bitimlar hajmining o‘sishi suyultirilgan gaz, qurilish va maishiy materiallar, bug‘doy uni, paxta tolasi, texnik urug‘lar, bug‘doy, rangli metallar, dizel yoqilg‘isi, avtomobil benzini, mineral o‘g‘itlar, shakar va qora metallar kabi tovarlarni sotish hisobiga ta’minlanadi.
Noyabr oyida 78 216 ta yangi korxona tashkil etildi, ularning eng ko‘p soni Farg‘ona (7 385), Samarqand (6 672), Toshkent (6 358) viloyatlari va Toshkent shahrida (15 566) ro‘yxatga olingan.
Sharofiddin Shamsiddinov
Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi
Izoh qoldirish