Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази томонидан баҳоланган Ишбилармонлик фаоллиги индекси (ИФИ) 2020 йил апрель ойида қуйидагиларни ташкил этди:
Жорий йилнинг апрель ойида ишбилармонлик фаоллиги индекси нафақат олдинги ойга, балки ўтган йилнинг шу ойига нисбатан ҳам салбий ўзгаришлар кузатилди. Индекс пасайишининг асосий сабаби 2020 йил март ойи охирида республиканинг барча ҳудудларида карантин жорий этилганлиги ҳисобланади.
1-расм. 2020 йилнинг апрель ойида ИФИ ўтган ойга нисбатан 14,1 фоизга пасайган
2020 йилнинг апрель ойида ишбилармонлик фаоллиги индекси ўтган ойга нисбатан 14,1 фоизга кескин равишда тушиб кетиб, 859 бирликни ташкил этиши қуйидаги компонентлар даражасидаги ўзгаришларга боғлиқ бўлган:
2020 йил апрель ойида Ишбилармонлик фаоллиги индекси 6 та ҳудудда ўтган ойга (2020 йил март) нисбатан ўсиш кузатилган. Хусусан, Навоий (35,5%), Хоразм (33,3%), Сирдарё (29,2%), Сурхондарё (8,3%), Бухоро (2,9%) ва Жиззах (2,7%) вилоятларида сезиларли даражада ўсиш кузатилган (2-расм).
Республиканинг қолган ҳудудларида индекс пасайган. Сезиларли даражада пасайиш Андижон (-16,5%), Фарғона (-13,3%), Самарқанд (-8,9%) ва Наманган (-8,1%) вилоятларида кузатилган.
2-расм. 2020 йил апрель ойида ҳудудлар кесимида ишбилармонлик фаоллиги индекси
БАНК ҲИСОБ ВАРАҚАЛАРИ БЎЙИЧА ОПЕРАЦИЯЛАР
2020 йил апрель ойида банклараро тўлов операциялари сони 3767,5 мингтани ташкил этди ва ўтган ойга нисбатан 1563,4 минг транзакцияга (29,3%) камайди. Шунингдек, ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 39,8 фоизга кескин камайиш кузатилмоқда. ИФИнинг ушбу компоненти базис давр (2015 йил январь) билан солиштирганда 13,4 фоизга камайиб кетган.
2020 йил апрель ойида юридик шахслар ўртасидаги банк операциялари сони ўтган ойга нисбатан барча 14 та ҳудуд бўйича камайган. Сезиларли даражадаги камайиш Бухоро (36,1%), Тошкент (33,8%), Навоий (33,2%) вилоятларида ҳамда Қорақалпоғистон Республикасида (35,9%) кузатилган.
ТОВАР-ХОМ АШЁ БИРЖАСИДАГИ ФАОЛЛИК
2020 йилнинг апрель ойида ИФИнинг биржа компоненти 0,913 бирликни ташкил этди ва ўтган ойга нисбатан 8,7 фоизга пасайиши кузатилди. Ушбу компонентнинг пасайиши битимлар ўртача сонининг, шунингдек, ҳар бир транзакцияда сотиб олинган товарларнинг натурадаги ҳажми камайганлиги билан боғлиқ.
Кутилганидек глобал инқироз оқибати ҳамда жорий йилнинг 24 мартидан бошлаб мамлакатимизда коронавирус пандемияси билан боғлиқ карантин жорий этилиши ушбу компонентга сезиларли даражада таъсир кўрсатди. Апрель ойи натижаларига кўра республика товар-хом ашё биржасида 51027 та битим имзоланган бўлиб, март ойига (58361 та) нисбатан 7334 та битимга (12,6%) камайган.
Биржада товарлар савдоси умумий айланмаси ҳажми 2020 йил апрель ойида 2992,0 млрд. сўмни ташкил этиб, ушбу кўрсаткич ўтган ойга нисбатан 7,4 фоизга камайган.
ХЎЖАЛИК ЮРИТУВЧИ СУБЪEКТЛАРНИНГ ФАОЛЛИГИ
Фаолият юритаётган хўжалик субъектлари бўйича компонент 2020 йил апрель ойида 1,0883 бирликни ташкил этиб, ўтган ойга нисбатан 8,8 фоизга ошган.
2020 йил апрель ойида фаолият юритаётган хўжалик юритувчи субъектлар сони ўтган ойга нисбатан 4973 тага кўпайиб, 456833 тани (2020 йилнинг март ойида 451870 та) ташкил этди.
Ҳисобот даврида кичик корхоналар сони 355701 тагача етиб, ўтган ойга нисбатан 3534 тага ошган. Фермер хўжаликлари сони 97292 тадан 97983 тагача (691 тага) ошган. Йирик тадбиркорлик билан шуғулланаётган субъектлар сони 3149 тани ташкил этиб, 2020 йил март ойига нисбатан 738 тага ошган.
БРEНДЛАРНИ РЎЙХАТГА ОЛИШ
2020 йил апрель ойида савдо белгилари муҳофазаси бўйича бизнес фаоллиги индекси 0,250 бирликни ташкил этиб, ушбу кўрсаткич ўтган ойга нисбатан 75,0 фоизга камайиб кетган. Жорий йилнинг апрель ойида юридик шахслар томонидан атига 18 та товар белгилари ва товар номлари рўйхатга олинган.
Ҳудудларда ИФИ компонентларининг ўтган ойга нисбатан ўзгариши
| Ҳудудлар |
ИФИ | Банклараро транзакциялар бўйича компонент | Товар-хом ашё биржаси бўйича компонент | Хўжалик субъектлари бўйича компонент | Товар белгилари бўйича компонент |
| Жиззах вилояти | ↓896 | ↓0.7318 | ↓0.9719 | ↑1.1418 | ↓0.0000 |
| Наманган вилояти | ↓847 | ↓0.6807 | ↓0.8735 | ↑1.0439 | ↑1.0000 |
| Тошкент вилояти | ↓844 | ↓0.6622 | ↓0.9331 | ↑1.0409 | ↓0.3333 |
| Сирдарё вилояти | ↓843 | ↓0.6909 | ↓0.9097 | ↑1.0782 | ↓0.0000 |
| Андижон вилояти | ↓842 | ↓0.8577 | ↓0.7529 | ↑1.0927 | ↓0.0000 |
| Навоий вилояти | ↓833 | ↓0.6683 | ↓0.9108 | ↑1.0680 | ↓0.0000 |
| Тошкент шаҳри | ↓820 | ↓0.7102 | ↓0.7796 | ↑1.1461 | ↓0.2642 |
| Самарқанд вилояти | ↓804 | ↓0.6985 | ↓0.7718 | ↑1.1388 | ↓0.0000 |
| Бухоро вилояти | ↓801 | ↓0.6389 | ↓0.7889 | ↑1.0535 | ↑1.0000 |
| Хоразм вилояти | ↓796 | ↓0.7836 | ↓0.7378 | ↑1.0314 | ↓0.0000 |
| Сурхондарё вилояти | ↓759 | ↓0.7467 | ↓0.6589 | ↑1.0624 | ↓0.0000 |
| Қашқадарё вилояти | ↓752 | ↓0.6952 | ↓0.7087 | ↑1.0251 | ↓0.0000 |
| Фарғона вилояти | ↓728 | ↓0.6839 | ↓0.6483 | ↑1.0285 | ↓0.0909 |
| Қорақалпоғистон Республикаси | ↓660 | ↓0.6408 | ↓0.5319 | ↑1.0144 | ↓0.0000 |
Ҳудудларда ИФИ компонентларининг базис даврга (январь 2019й.) нисбатан ўзгариши
| Ҳудудлар |
ИФИ | Банклараро транзакциялар бўйича компонент | Товар-хом ашё биржаси бўйича компонент | Хўжалик субъектлари бўйича компонент | Товар белгилари бўйича компонент |
| Навоий вилояти | ↑1355 | ↓0,7166 | ↑2,0000 | ↑1,3837 | ↓0,0000 |
| Хоразм вилояти | ↑1333 | ↓0,7710 | ↑2,0000 | ↑1,1984 | ↓0,0000 |
| Сирдарё вилояти | ↑1292 | ↓0,6044 | ↑2,0000 | ↑1,2729 | ↓0,0000 |
| Сурхондарё вилояти | ↑1083 | ↓0,7896 | ↑1,2821 | ↑1,3341 | ↓0,0000 |
| Бухоро вилояти | ↑1029 | ↓0,6262 | ↑1,2829 | ↑1,2138 | ↑1,0000 |
| Жиззах вилояти | ↑1027 | ↓0,7672 | ↑1,1550 | ↑1,3471 | ↓0,0000 |
| Тошкент вилояти | ↓995 | ↓0,6423 | ↑1,2903 | ↑1,1447 | ↓0,0833 |
| Тошкент шаҳри | ↓986 | ↓0,7628 | ↑1,1303 | ↑1,1887 | ↓0,1687 |
| Қорақалпоғистон Республикаси | ↓969 | ↓0,6363 | ↑1,2423 | ↑1,1329 | ↓0,0000 |
| Қашқадарё вилояти | ↓936 | ↓0,7347 | ↑1,0854 | ↑1,1122 | ↓0,0000 |
| Наманган вилояти | ↓919 | ↓0,6576 | ↓0,9989 | ↑1,1796 | ↑1,0000 |
| Самарқанд вилояти | ↓911 | ↓0,7092 | ↓0,9298 | ↑1,3226 | ↓0,0000 |
| Фарғона вилояти | ↓867 | ↓0,6047 | ↓0,9542 | ↑1,1973 | ↓0,3333 |
| Андижон вилояти | ↓835 | ↓0,8541 | ↓0,7380 | ↑1,0959 | ↓0,0000 |
Изоҳ қолдириш